به گزارش خبرنگار سیاسی شبستان، این روزها اگر اخبار را پیگیری می کنید شاید خبر سقوط هواپیمای نظامی ترکیه را شنیده باشید. هواپیمایی تک سرنشین و نظامی که به اشتباه توسط نیروی نظامی سوریه هدف قرار گرفته بود. آمریکا پس از انتشار این خبر در اظهار نظرهای مختلف این حرکت سوریه را بارها و بارها محکوم کرده و آن را جنایت دانست. این در حالی است که ایالات متحده در کارنامه خود منفجر کردن هواپیمایی مسافری با 290 مسافر بی گناه را دارد و گاه و بی گاه در خصوص مسائل نظامی و داخلی کشورهای دیگر به گونه ای موضع می گیرد که اگر کسی آمریکا و گذشته این کشور را نشناسد با دیدن این اظهار نظرهای مقامات آمریکایی تصور می کند که این کشور مهد حقوق بشر است.
سقوط هواپیمای ایرباس در آبهای خلیج فارس یکی از جنایاتی است که آمریکا علیه ایران اسلامی انجام داده است که به بهانه سالروز شهادت 290 مسافر و خدمه پرواز بی گناه به مرور این فاجعه می پردازیم.
12 تیرماه 1367 و نقش بستن 290 گل پرپر بر آبهای خلیج فارس
در روز یکشنبه 12 تیر 1367 هواپیمای ایرباس آ-300 متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیش‌بینی شده، قرار بود این هواپیما با شمارهٔ پرواز 655 به همراه 274 مسافر (با ملیت‌های ایرانی، اماراتی، یوگسلاوی، پاکستانی، هندی و ایتالیایی) و 16 خدمهٔ پرواز که در مجموع 290 نفر می‌شدند در ساعت 10 صبح به مقصد دبی، امارات متحده عربی پرواز کند.
کاپیتان محسن رضایان، خلبان با سابقهٔ پرواز 655 هواپیمای ایرباس آ-300 بود که بیش از 7،000 ساعت پرواز را در کارنامهٔ خود داشت. هواپیما ایرباس آ-300 با 15 دقیقه تأخیر، در ساعت در 10:17 صبح به وقت ساعت رسمی ایران، از فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به مقصد فرودگاه بین‌المللی دبی برخاست. مدت پرواز تا دبی 28 دقیقه و حداکثر ارتفاع تا 14 هزار پا (4،300 متر) تعیین شد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج‌گیری تا ارتفاع 12 هزار پایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به‌طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راه‌های هوایی ایران و امارات متحده تماس داشت.
صفحهٔ نمایش ناو جنگی وینسنس آمریکاچند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس آ-300 به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام «مولبیت»، خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به ارتفاع 14 هزار پایی صعود کند.
ناو جنگی وینسنس آمریکا در تاریخ هفتم خرداد از بندر سن دییگو وارد خلیج فارس شده بود. ایچنرمارک قلب این رزم‌ناو به شمار می‌رفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدفهای پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور هم‌زمان و کنترل آتش آنها بود، هم‌چنین این رزم‌ناو به موشک زمین‌به‌هوا با برد 408 کیلومتر نیز مجهز بود.
در ساعت 10:22 ناو جنگی وینسنس آمریکا به حریم آب‌ّهای ایران وارد شده بود، به دستور ناخدا ویل راجرز، فرمانده ناو وینسنس، موشک استاندارد 2 را به سوی پرواز 655 شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در آبهای خلیج فارس سقوط کرد. با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز 655 شده ولی آنها اظهار بی‌اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط، بالگردها و شناورها به موقعیت 26 و 42 عرض شمالی و 56 درجه و 3 دقیقه طول شرقی منتقل شدند.
بلافاصله پس از این واقعه، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف-14 جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار داده‌اند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکا ادعا کرد که در این مورد مرتکب اشتباه شده‌اند، اما شواهد بعدی این نظر آنان را مردود جلوه داد. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که هواپیمای ایرباس ایران در خارج از مسیر هوایی پرواز می‌کرده و رزم‌ناو آمریکایی نیز 7 بار اخطار رادیویی برای هواپیمای ایران مخابره کرده ولی جوابی دریافت نکرد.
دولت آمریکا مبلغ 55 میلیون دلار به خانواده‌های قربانیان و نیز مبلغ 40 میلیون دلار برای غرامت ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری پرداخت. این مبالغ به صورت بلاعوض و بدون قبول مسئولیت حادثه پرداخت شد. هیچ‌کدام از خدمه ناو وینسنس تحت پیگیرد قرار نگرفتند و حتی ویل راجرز، فرمانده ناو جنگی آمریکا در پایان خدمت خود مدال گرفت.
در زمان وقوع این حادثه، رئیس جمهوران ایران و آمریکا به ترتیب، آیت الله خامنه‌ای و رونالد ریگان بودند.
چرا ناو آمریکایی در آبهای ایران جولان می داد؟
با شروع جنگ ایران و عراق در سال 1359 (1980 میلادی)، این دو کشور دست به حمله علیه نفت‌کش‌ها و ترابری‌های تجاری یکدیگر زدند که به جنگ نفت‌کش‌ها معروف شد. از 29 آپریل 1988 به بعد، نیروی دریایی آمریکا اقدام به حفاظت از تمام کشتی‌های نفت‌کش و تجاریِ کشورهای بی‌طرف و دوست خود کرد تا از خطر حمله در امان باشند. در همین موقع، ناو جنگی یواس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی آمریکا، برای نظارت بیشتر بر جنوب خلیج فارس به منطقه فرستاده شد. این ناو دارای پیشرفته‌ترین سامانهٔ دفاعی و مبارزه‌ای بود. فرماندهی ناو وینسنس بر عهدهٔ ناخدا ویل راجرز بود که در تاریخ 5 اردیبهشت 1367 (25 آوریل 1988) از سن دیگو، کالیفرنیا حرکت کرده و در 8 خرداد (29 مه) به بحرین رسید.
تنگه هرمز یکی از راهبردی‌ترین آب‌راه‌های بین‌المللی کشتیرانی در جهان به شمار می‌آید. عرض این تنگه در باریک‌ترین قسمتش به 39 کیلومتر (21 مایل دریایی) می‌رسد. تمام کشتی‌ها برای عبور از این آب‌راه، براساس قانون اساسی دریاها باید از خطوط دریایی که در آبهای ایران و عمان است عبور کنند. به همین دلیل، ورود کشتی‌های تجاری بزرگ و همینطور ناوهای جنگی به آبهای ایران در هنگام ورود یا خروج از خلیج فارس طبیعی است. در طول جنگ ایران و عراق، ایران طبق قانون به بازرسی کشتی‌های باری بی‌طرف در جنگ می‌پرداخت تا از ورود کالاهای قاچاق به عراق جلوگیری کند. در حالی که این عملکرد قانونی ایران، باعث به وجود آمدن تنش در منطقه شد.
طبق تحقیقات ایکائو آمریکا رسما محکوم شد
در جلسهٔ فوق‌العاده شورای ایکائو (سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری) در روز 14 ژوئیه 1988 (23 تیر 1367) تصمیم گرفته شد که یک تیم حقیقت‌یاب برای بررسی عواملی که منجر به نابودی هواپیما شده‌است، تشکیل شود. نمایندگان ایران و آمریکا آمادگی خود را برای همکاری با تیم تحقیق اعلام کردند. در گزارش این کمیته در مورد اتفاقات منجر به سرنگونی آمده‌است:
«هفت دقیقه پس از بلند شدن از فرودگاه بندرعباس، 11 مورد اخطار از سوی کشتی‌های جنگی آمریکا به هواپیمای ایرانی اعلام شد. 7 مورد توسط ناو وینسنس بر روی فرکانس 243 مگاهرتز، یک اخطار توسط ناو سایدز بر روی همین فرکانس و 3 اخطار دیگر بر روی فرکانس اضطراری 121/5 مگاهرتز به هواپیمای ایرباس داده شد. از این 11 مورد، 7 مورد بر روی طول موج 243 مگاهرتز بود که مخصوص هواپیمای نظامی است و ایرباس تجهیزات لازم برای شنیدن آنها را نداشت (طبق دستور ایران‌ایر همه هواپیماها باید در مدت پرواز در منطقهٔ خلیج فارس بر روی فرکانس 121/5 مگاهرتز به گوش باشند). در این هنگام بحث زیادی میان بخش‌های اطلاعات جنگی سه ناو آمریکایی وینسنس، مونتگمری و سایدز درگرفت. گزارش تیم تخصصی ایکائو مشخص می‌کند که در دقایق آخر حمله به هواپیما، عده‌ای هواپیما را یک هواپیمای مسافری و عده‌ای دیگر یک هواپیمای جنگی مهاجم تلقی نمودند. دو دقیقه بعد کارکنان مرکز گزارشی را مبنی بر اینکه هواپیمای مزبور اف-14 می‌باشد، دریافت کردند. در همین حال کارکنان ناو سایدز فریاد زدند: «هواپیما تجاری است، صبرکنید.» در همین زمان یکی از افسران وینسنس نیز گفته‌است که هواپیما احتمالا تجاری است. در همان حالی که گفتگوهای میان 3 ناو ادامه داشه ویل راجرز، ناخدای ناو وینسنس تصمیم می‌گیرد که موشک خود را پرتاب کند.
ادعاهای مقامات آمریکایی برای توجیح جنایت
پس از این فاجعه افکار عمومی جهان همگی برعلیه آمریکا شهادت می داد اما این کشور برای فرار از محکومیت ها اظهار نظرهایی در رد عمدی بودن این اقدامش داشت. دولت ایالات متحده آمریکا معتقد است که ناو وینسنس به اشتباه هواپیمای مورد نظر را یک هواپیمای جنگی تشخیص داده و برای دفاع از خود به سوی آن شلیک نمود. فرودگاه بندر عباس در آن هنگام به طور دوگانه برای هواپیماهای نظامی و مسافری مورد استفاده قرار می‌گرفت و هواپیماهای اف-14 تام کت ایرانی این فرودگاه را مرکز عملیاتی خود قرار داده بودند. به همین جهت هر هواپیمایی که از بندرعباس پرواز می‌کرد به طور خودکار هواپیمای دشمن فرض می‌شد مگر آن که خلافش ثابت شود. هیچ سیستم هشدار هوایی نیروی هوایی و یا هواپیمای اکتشافی در منطقه وجود نداشت، بنابراین کشتی برای تصمیم‌گیری تنها به وسایل ارتباطی و درک غریزی خود متکی بود.
نماینده‌ایالات متحده در سازمان بین‌المللی هواپیمائی در جلسه فوق‌العاده شورای ایکائو گفته بود که در روزهای دوم و سوم جولای منطقه خلیج فارس بسیار ناامن بود و کشتی‌های مختلفی از جمله یک کشتی پاکستانی و یک کشتی لیبریایی مورد حمله قرار گرفته بودند. در همان روز یک هواپیمای اف-14 ایران از فرودگاه بندرعباس پرواز کرده بود و قصد حمله به کشتی آمریکایی را داشت. با توجه به اخطارهای مکرری که بی پاسخ مانده بود، فرمانده مزبور برای دفاع از کشتی خود در برابر خطر احتمالی دست به حمله زده بود.
در گزارش نهایی هیئت حقیقت‌یاب پنتاگون به سرپرستی دریادار ویلیام فوگارتی علت وقوع حادثه فشار روانی ناشی از قرار گرفتن در وضعیت جنگی برای نخستین بار اعلام شد و تصدیق شد که هواپیمای ایرباس در خطوط هوایی تجاری بین‌المللی پیش‌بینی شده پرواز می‌کرده و در زمان حادثه در ارتفاع دوازده هزار پایی (بیش از 3500 متر) قرار داشت و از لحظه پرواز به روند صعودی خود ادامه داده بود. دولت آمریکا هیچگاه مسئولیت وقوع حادثه را برعهده نگرفت و غرامت قربانیان حادثه و بازماندگان و دولت ایران را تحت عنوان پرداخت بلاعوض پذیرفته و بر این نکته که ناخدای ناو جنگی چون خود را در معرض خطر می‌دید از خود دفاع نموده‌است، تأکید کرد.
پایان پیام/
نظر شما