خبرگزاری شبستان: صحیفه سجادیه علاوه بر آن که معارف بلند و فرازهای عالی اوج گرفتن یک انسان متعالی در نیایش های خاضعانه را به تصویر می کشد از سوی دیگر راه دعا کردن و محتوای غنی و پربار خواستن ها از خدا را به ما یاد می دهد. از این نقطه نظر به واقع صحیفه سجادیه کارگاه آموزشی نیایش است که در آن هم "چه خواستن" مطرح می شود و هم "چگونه خواستن".
گره چه در قلب باشد چه در زندگی، چه در ذهن باشد چه در زبان، سد و صداع است اما وقتی بنده با معبود گره می خورد زیباترین تجلی عبودیت که همانا دعا است اظهار عجز و درماندگی به پیشگاه رب العالمین شکل می گیرد.
از این زاویه اگر بخواهیم گنج بزرگ و شایگان و ثروت عظیمی برای شیعه قائل باشیم مسلما مهم ترین گنج برای شیعه پس از کتاب خدا و سنت و سیره پیامبر، میراث تمام نشدنی و معدن ارزشمند ادعیه ایی است که با استخراج و بهره مندی از وزن و مقدار و اعتبارش کاسته نمی شود. در میان این میراث ارزشمند هم بی شک صحیفه سجادیه حضرت زین العابدین و سیدالعارفین چون نگینی درخشان درسپهر خواستن عبد از معبود تلألو می کند.
صحیفه سجادیه علاوه بر آن که معارف بلند و فرازهای عالی اوج گرفتن یک انسان متعالی در نیایش های خاضعانه را به تصویر می کشد از سوی دیگر راه دعا کردن و محتوای غنی و پربار خواستن ها از خدا را به ما یاد می دهد. از این نقطه نظر به واقع صحیفه سجادیه کارگاه آموزشی نیایش است که در آن هم "چه خواستن" مطرح می شود و هم "چگونه خواستن".
گاهی ما حال دعا و نیایش داریم. احساس می کنیم چیزی در درون مان ما را به خواستن و خواهش از پروردگار برای باز شدن گره های قلب و ذهن مان می کشاند اما به واقع فقر معنایی و معرفتی اجازه نمی دهد آن گونه که شایسته پروردگار است او را بخوانیم و از او بخواهیم. این جاست که معارف بلند ادعیه ائمه به ویژه صحیفه سجادیه می تواند فریادرس ما باشد.
نکته ای که گاهی در برخی تحلیل ها می شنویم که امام سجاد (ع) با این تضرع های بی نظیر و خضوع ها خواسته به ما بیچارگان و گمگشتگان عالم معنا یاد بدهد که چگونه با معبود باید سخن گفت از یک جهت درست است اما این به معنای آن نیست که نیایش های بی نظیر صحیفه سجادیه جنبه نمایشی و تعارفی دارد. کوچکترین تردیدی در این نیست که امام (ع) از سویدا و عمق روح و جانش این نیایش ها را بر زبان می راند و به هیچ عنوان جنبه تعارفاتی و غلوآمیز ندارد.
امام با توحیدی مثال زدنی تنها دست دخیل در سرنوشت انسان را دست خداوند می داند. اصلا نیایش جز اعتقاد به توحیدی محکم و پولادین جای طرح ندارد. باور به این که او است به ما می دهد و می بخشد و جز او هیچ دست دهنده و بخشنده ای در عالم وجود ندارد و اگر ما تصور می کنیم به موازات دست های خداوند دست های پنهان و آشکار دیگری هم در عالم حرکت می کند و اثرگذار است از شرک پنهان و افق محدود دید ما روایت می کند.
این همان مفهوم بلندی است که حضرت سجاد (ع) در دعای هفتم صحیفه سجادیه به زیباترین و عارفانه ترین وجه یاد می کند: " یا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُالْمَکارِهِ، وَ یا مَنْ یُفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدآئِدِ، وَ یا مَنْ یُلْتَمَسُ مِنْهُالْمَخْرَجُ اِلى رَوْحِ الْفَرَجِ، ذَلَّتْ لِقُدْرَتِکَ الصِّعابُ، وَ تَسَبَّبَتْ بِلُطْفِکَ الْاَسْبابُ، وَ جَرى بِقُدْرَتِکَ الْقَضآءُ، وَ مَضَتْ عَلى اِرادَتِکَ الْاَشْیآءُ، فَهِىَ بِمَشِیَّتِکَ دُونَ قَوْلِکَ مُؤْتَمِرَةٌ، وَ بِاِرادَتِکَ دُونَ نَهْیِکَ مُنْزَجِرَةٌ،َ ا نْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمّاتِ، وَ اَنْتَ الْمَفْزَعُ فِى الْمُلِمّاتِ، لایَنْدَفِعُ مِنْها اِلاّ ما دَفَعْتَ، وَ لایَنْکَشِفُ مِنْها اِلاّ ما کَشَفْتَ / اى کسى که گره هر سختى به دست تو گشوده شود، و اى که تندى شدائد به عنایتت مىشکند،ای که راه بیرون شدن از تنگی و رفتن به سوی آسایش از تو خواسته شود, دشواریها به لطف تو آسان گردد، و وسایل زندگی و اسباب حیات به رحمت تو فراهم آید، و قضا به قدرتت جریان گیرد، و همه چیز به اراده تو روان شود، تنها به خواست تو بی آنکه فرمان دهی همه چیز فرمان برد, و هر چیز محض اراده ات بی آنکه نهی کنی از کار بایستد, در تمام دشواریها تو را می خوانند، و در بلیّات و گرفتاریها به تو پناه جویند، غیر از بلایی که تو دفع کنی بلایی برطرف گردد, و گرهی نگشاید مگر تواش بگشایی" *
در فراز دیگری از همین دعا امام زین العابدین (ع) به شگفت ترین و زیباترین حالت ها دست کوتاه ما را در برابر پروردگار رو می کند و از سوی دیگر با معرفتی که میراث تربیت وحیانی و پرورش در دامان امامت است، دست بینهایت بلند تأثیر خداوند - دستی که بالای همه دست هاست - بر ریز و درشت و جز و رکن زندگی ما را این گونه نشان می دهد: "فَلامُصْدِرَ لِما اَوْرَدْتَ، وَ لاصارِفَ لِما وَجَّهْتَ، وَ لافاتِحَ لِما اَغْلَقْتَ، وَ لامُغْلِقَ لِما فَتَحْتَ، وَ لامُیَسِّرَ لِما عَسَّرْتَ/پروردگارا چیزی را که تو آورده ای کسی نبرد، و آن چه تو فرستاده ای دیگری باز نگرداند، و بسته تو را کسی نگشاید و چیزی را که تو بگشایی دیگری نبندد, و آنچه را تو دشوار نموده ای کسی آسان نکند" *
این دعاها زیباترین وجه بروز باور توحیدی یک انسان نسبت به پروردگارش است. این که از عمق جان و قلبت باور داشته باشی دری که خداوند باز کند کسی نمی تواند ببندد و دری که خداوند ببندد کسی نمی تواند باز کند.
• صحیفه سجادیه- ترجمه استاد حسین انصاریان
پایان پیام/
نظر شما