فضای مجازی؛ مبلغ دینی و شالوده اخلاق نبوی

خبرگزاری شبستان: منشی که از مبلغ دین و یا حتی یک دیندار در فضای مجازی انتظار می‌رود باید مانند منش و سیره پیامبر و ائمه معصومین باشد. بی اخلاقی حتی در سطح پایین در این فضا بسیار مخرب خواهد بود و علاوه بر خسران فردی تبعات اجتماعی هم در پی خواهد داشت. مقوله اخلاق و اخلاق‌مندی یکی از موضوعات مورد تاکید اسلام است به طوریکه پیامبر اکرم (ص) هدف رسالت خود را اکمال فضائل اخلاقی بیان می‌کند و می‌فرماید: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» من مبعوث شدم که اخلاق نیک را تکمیل کنم.
اخلاق مقوله‌ای است که در تمام عرصه‌های زندگی باید مورد توجه قرار بگیرد حال چه زندگی در فضای مجازی باشد و چه زندگی در دنیای حقیقی!
اگر بپذیریم که دنیای مجازی نوعی زیست گاه برای بشر است باید اعتقادات خود را به این فضا هم تسری دهیم پس اخلاق را باید در فضای مجازی هم رعایت کنیم و از بداخلاقی و بی اخلاقی‌هایی که اسلام انسان را از انجام آنها نهی کرده بپرهیزیم.
دین و اخلاق در اسلام رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. در اسلام و مخصوصا در مذهب تشیع دین قسمت عظیمی از فروعات زندگی را در برمی‌گیرد که از این دستوالعمل‌ها به احکام فقهی تعبیر می‌شود.
به طور کلی آن چه که از فقه بیان شده است این است که هیچ کدام از رفتار‌های ما از احکام خمسه (واجب، مستحب، مباح، مکروه، حرام) خارج نیست. به بیان دیگر تمام رفتارهای ما قطعا مطابق یکی از این احکام هستند. بنابراین با این تفسیر می‌توان گفت که دین و مخصوصا احکام فقهی ناظر به تمام رفتارهای انسانی ماست.
از آن طرف اخلاق نیز که به عقل عملی باز می‌گردد به بایدها و نباید‌های رفتار انسانی اشاره دارد. یعنی اینکه از نظر اخلاقی باید کمک کرد یا نباید کمک کرد و یا مسائل دیگری که در این حوزه وجود دارد.
از آنچه بیان شد می‌توان به این نتیجه رسید که اخلاق به طور قطع زیر مجموعه دین قرار خواهد گرفت و هیچ حکم اخلاقی را نمی‌توان یافت که حکم فقهی و دینی نداشته باشد یعنی زیر مجموعه یکی از احکام نباشد.
حال سوال اینجاست که با این ارتباط عمیق چگونه می‌توان از دین سخن گفت یا تبلیغ دین کرد و در عین حال بی اخلاقی کرد. سخن از دین گفتن فقط به نوشتار و حرف زدن نیست چرا که اگر قرار باشد یک مبلغ دینی فقط از دین سخن بگوید دچار نفاق شده است و این همان چیزی است که خداوند از آن بیزار است.
درست است که فضای مجازی چون فضای مجازی است اخلاق خاص خودش را دارد اما این اخلاق آن چنان تفاوتی با اخلاق در دنیای واقعی ندارد. یعنی در آنجا دورغ معنای دیگری ندارد یا حتی خیانت، بی نزاکتی و ... معنای دیگری ندارد. ملاک‌های اخلاقی هیچ تفاوتی در این فضا نمی‌کنند.
پیامبر گرام اسلام فرمود من مبعوث شدم تا اخلاق را کامل کنم. یعنی هدف از بعثت من اخلاق بود و به اعتبار دیگر یعنی دینی که من از ان سخن می‌گویم کاملا اخلاقی است و اخلاق جز جدا نشدنی آن است.
همانگونه که پیامبر اهمیت اخلاق را در این سخن خود بیان کرده بود در رفتار خود نیز این را بارها و بارها نشان داده است. از همان صدر رسالتش که کثافات بر سرش می‌ریختند و پیامبر به ملاقاتشان می‌رفت تا اواخر عمر شریف‌شان که حاضر شده بود از یکی از مسلمانان که آن مسلمان فکر می‌کرد به ناحق از پیامبر ضربه‌ای خورده، ضربه‌ای بخورد.
به گزارش طلبه بلاگ، منشی که از مبلغ دین و یا حتی یک دیندار در فضای مجازی انتظار می‌رود باید مانند منش و سیره پیامبر و ائمه معصومین باشد. بی اخلاقی حتی در سطح پایین در این فضا بسیار مخرب خواهد بود و علاوه بر خسران فردی تبعات اجتماعی هم در پی خواهد داشت.
رعایت اخلاق در فضای مجازی مهمتر و سخت از فضای حقیقی به نظر می رسد چرا که بی اخلاقی در فضای مجازی بسیار راحت از فضای حقیقی است. انسان در فضای مجازی در حالی که با بقیه است و با دیگران ارتباط دارد در همان حال تنها نیز هست. به همین دلیل بی اخلاقی در آن ساده و آسان‌تر است چرا که مانند فضای حقیقی کسی نیست که بخواهد کاربر اینترنتی را ببیند و باعث خجالت کشیدن او شود و این مسئله منعی برای ارتکاب سوء اخلاقی باشد.
اسلام دینی است که همواره بر نظارت فردی تاکید دارد و به مومنان توصیه می‌کند که در خلوت خود خدا را بر اعمال خود ناظر ببینند لذا نظارت فردی در فضای مجازی باید همواره مورد توجه کاربران قرار گیرد و در تمام اعمال خود خدا را ناظر ببینند.
مهمترین اثر مخربی که فضای مجازی می‌تواند در اخلاق بگذارد ساده سازی مسائل اخلاقی است. وقتی انسان در فضای مجازی که عموما تنهاست مرتکب سوء اخلاقی شود و این تکرار شود دیگر ارتکاب آن برای انسان ساده‌تر می‌شود و انجام آن در فضای حقیقی و عمومی باعث شرمساری‌ نخواهد شد.
تکرار گناه یا سوء اخلاقی به صورت مستمر خطرات فراوانی دارد، فرقی نمی‌کند که گناه در فضای مجازی باشد یا حقیقی، گناه گناه است و اثر خود را دارد قرآن کریم در این رابطه در سوره رم آیه 10 می‌فرماید: «ثم کان عاقبة الذین اساؤا السؤی ان کذبوا بایات الله و کانوا بها یستهزؤن» عاقبت عادت به گناه این است که گناهکار پس از مدتی آیات الهی را تکذیب می‌کند.

پایان پیام/