اعتکاف، باید ها و نبایدها

خبرگزاری شبستان: سخن گفتن در باب اعتکاف برای غیرمعتکف سخت مشکل و پرداختن یه آن امری دشوار است ولی در حد وسع و توان از این دریای معرفت و معنویت باید توشه ها برداشته و به آن پرداخته شود. اعتکاف یکی از امور مستحبی و تنها سنت حسنه ای است که دارای ویژگی های منحصر به فرد، برجسته و راهگشا می باشد.

اعتکاف آن عبادت فراگیر و جامعی است که سفره گسترده آن اسباب مختلف بندگی و سلوک صراط الهی مانند نماز، روزه، مسجد، دعا و قرآن را در خود جمع نموده و انسانهای مشتاق را به سوی خود دعوت می کند.

و معتکف آن مهمان خوشخبت و دعوت شده ای است که خدای سبحان برای یک دیداری ویژه و صمیمی فراخوانده تا در خلوت دل با زبانی روزه و قلبی خاشع و فارغ از روزمرگی ها و عادات اجتماعی به نجوای عاشقانه با ذات اقدسش بپردازد.

اعتکاف نشاندن پای دل در آستان قدس ربوبی و طلب اجازت برای ورود به حرم امن توحید و رهایی از همه تعلقات مادی و معنوی است که جز با مراقبت تام نتیجه مطلوب را نخواهد داشت و معتکف آن دلداده بی قراری است که با ملازمت بر در کوی دوست هوای وصال او را در سر پرورانده و طمع ورود به آن وادی سلامت داشته، ارادت خود را نشان داده و می گوید:

ما به این در، نه پی حشمت و جاه آمده ایم

از بد حادثه اینجا به پناه آمده ایم

اعتکاف آن سنت حسنه انبیاء و اوصیای الهی و بویژه حضرت ختمی مرتبیت محمد صلی‌الله علیه و آله وسلم می باشد که بخش مهمی از عمر شریف خودشان را صرف آن نموده و خلوت عاشقانه ای با معبود بی همتای خود داشته اند و معتکف آن عاشق وارسته ای است که قدم در جای پای انبیاء و اولیای الهی گذاشته و خود را با شبیه کردن به آنان در معرض نفحات غیبی و نسیم های روحانی مهر و محبت الهی قرار داده است.

اگر خلاصه بگویم اعتکاف شرط سلوک و بندگی، دلدادگی و وارستگی، نجات از ظلمات کثرت و رسیدن به نور وحدت است که دست همه خوبان عالم را در راه حساس و پرخطر بندگی و رهایی از متعلقات گرفته و آن را به سرمنزل توحید رسانده است.

لازم به ذکر است که اعتکاف دارای ظاهری است و باطنی، دارای جسمی است و جانی؛ ظاهر اعتکاف ورود به مسجد به قصد اعتکاف و حداقل به مدت 3 روز و اشتغال به عبادات مأثوره که به عنوان جسم و پیکره آن محسوب می گردد و باطن آن- که اساس و پایه این سنت حسنه است- همان دلدادگی، توجه انقطاع و حضور قلب است که جز در خلوت مراقبه حاصل نمی گردد و این جان اعتکاف است. و روشن است که اعتکاف جسم و تن، مقدمه ای برای اعتکاف دل و جان است که معتکف را به حریم جانان بار دهد.

بنابراین لازم است که معتکفین کوی دوست جز به او فکر نکرده و غیر او را طلب نکنند و خود را از آفات و آسیب های اجتماعی که آنها را تهدید می کنند به دور نگهداشته و از وساوس شیاطین انس و جن، به خدای مهربان پناه برده و این بیت را زمزمه کنند:

گه معتکف دیرم و گه ساکن مسجد

یعنی که تو را می طلبم خانه به خانه

ما در این مختصر، اشاره به آفات و آسیب های موجود و یا احتمالی نموده و به طور مقدمه می گوییم: اعتکاف در اصل عبادتی فردی و غیرجمعی می باشد که روح آن دوری از خلق، توجه و حضور می باشد و در واقع ماهیت و فلسفه وجودی آن تنهایی، خلوت و حضور نام را ایجاب می کند و اعتکاف به شکل معمول و جمعی که به برکت انقلاب شکوهمند اسلامی در مساجد رایج است؛ زمینه ای شده تا برخی از آفات مانند عدم هماهنگی بعضی از معتکفین با جمع، برخی از کشمکش های گروهی و احیاناً‌ جناحی و جسارتاً رفیق بازی ها و گپ های دوستانه و حتی پرداختن افراطی به برنامه های فرهنگی جنبی اعتکاف بوجود آمده و در نتیجه حالت خلوت، انقطاع و حضور قلب را از معتکف سلب کند. بنابراین لازم است معتکف با آگاهی کامل از فلسفه وجودی اعتکافف ضمن رعایت همه مقررات و حقوق عقلی، شرعی و عرفی دیگران برای خلوت خود برنامه ریزی نموده و با بریدن از دوستان و آشنایان، وقت محدود و ارزشمند خود را برای تفکر، عبادت، گریه و زاری و توسل به درگاه احدیت سپری نماید تا شاید درهای حکمت و معرفت به روی او گشاده گشته و راه چند ساله را یک شبه طی کند و این هیچ استعبادی ندارد و شدنی است.

در پایان ضمن آرزوی توفیق برای همه معتکفین عزیز، این یک بیت را که در واقع اصول سلوک می باشد تقدیم می دارم:

صمت و صوم و سهر و خلوت و ذکری به دوام

ناتمامان جهان را کند این پنج تمام
 محمد فتح اله زاده

پایان پیام/