به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان صبح امروز در همایش بیداری اسلامی که در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد؛ روح الله قاسمیان، کارشناس مسائل خاورمیانه به بررسی تحولات سوریه در مقایسه با دیگر کشورهای عرب پرداخت و اظهار داشت: شناخت متغیرها برای پیش بینی روند و فرآیند تحولات کل منطقه، پر اهمیت است و آنچه در سوریه رخ میدهد با آنچه در مصر، تونس، لیبی و بحرین اتفاق میافتد، در پرتو تحولات اخیر خاورمیانه تفاوتهای ماهوی دارد.
وی جهت تبیین تحولات و بررسی تفاوتهای حوادث سوریه با آنچه در سایر کشورها در جریان است، رخدادهای سوریه را کالبدشکافی کرد و محورهای اصلی خود به ترتیب بیان کرد و با توجه به نوع و محتوای شعارهای معارضه و مخالفان در سوریه بیان کرد: در سوریه شعارهای طایفه ای و فرقه ای داده می شود درحالی که اینگونه شعارها در مصر، تونس، لیبی، یمن و بحرین مطرح نمی شود. در تظاهرات معترضین و مخالفین سوری، شعارهای لمپنی و مستهجن داده شده که اینگونه شعارها حتی با مخالفت برخی از جریانات معارضه سوری روبهرو شده است. تبدیل شعارها و مطالبات به فحاشی و الفاظ رکیک ماهیت برخی از جریان معارضه دولت سوریه را نشان میدهد.
قاسمیان افزود: در کشورهای عربی شعارهای مطرح شده اغلب مرتبط با خواسته ها و مطالبات مردمی داخلی بوده و تا حدودی ارتباط با مسائل سیاست خارجی این کشورها نداشته است، بطور مثال در تظاهرات مردمی در تونس، مصر، بحرین و یمن حجم شعارها علیه رژیم صهیونیستی و آمریکا و آنچه مرتبط به رویکرد و سیاست خارجی کشورهای نامبرده داشته اندک بوده است این در حالی است که اغلب شعارهای مطرح شده در سوریه مربوط به مسائل خارجی و سیاست خارجی بوده و علیه کشورهای متحد سوریه است. معارضه سوریه شعارهایی به سود ترکیه، قطر و حتی آمریکا نیز مطرح می کردند.
این کارشناس مسائل خاوریانه به نقش عامل خارجی در تحولات سوریه اشاره کرد و اضافه کرد: در اغلب کشورهای عربی به استثنای لیبی، نقش عامل خارجی به سود رژیم های عربی بوده اما در نمونه سوریه مداخله عامل خارجی پررنگ بوده است. از آغاز بحران سوریه حضور و نقش عامل خارجی در روند تحولات این کشور سنگین و فعال بوده است لذا عامل خارجی در شکل گیری و هدایت معارضه سوریه ، نقش آفرین بوده است گرچه مردم و معارضه ملی و میهن پرست سوریه به مداخله عامل خارجی در کشورشان به شدت مخالفند ولی همین عامل، نقش مهمی در تحریک و هدایت مخالفان خارج نشین دارد.
وی در ادامه افزود: حمایت مالی، لجستیکی ، رسانه ای عامل خارجی نقش مهمی در تشدید تنش در سوریه داشته است. عامل خارجی تا آخرین لحظه از رژیم های مبارک، بن علی، علی عبدالله صالح و آل خلیفه دفاع کرد و مانع از فروپاشی این رژیم ها شد ولی در مورد سوریه این عامل خارجی است که به دنبال تغییر نظام سیاسی دمشق است. نقش عامل خارجی( منطقه ای و فرا منطقه ای) در ابعاد ، زمینه ها و زوایای مختلف روند رخدادهای سوریه فعال است و دولت سوریه با ظرفیت ها و توانمندی های ذاتی و درونی خود و حمایت های متحدانش، تا اکنون توانسته است در قبال فشارهای عامل خارجی بخوبی مقاومت کند.
قاسمیان با اشاره به جریانات اسلامی و سلفی خاطر نشان کرد: در خیزش های مردمی تونس و مصر، جریانات اسلامی و حضور آنها در این خیزش ها بعنوان مترسک و خط قرمز مطرح بوده و عامل خارجی تلاش داشت جریان جوانان معارض از گروه های اسلامی و جریانات مذهبی بهراساند. همزمان رسانه های گروهی غرب نیز جهان عرب را با خطر جریانات اسلامی و رسیدن آنها به قدرت می ترساند. در حالیکه غرب دست جریانات سلفی و اسلامی افراطی در سوریه را باز کرده و دیگر معارضه سوریه را به اتحاد و ائتلاف با این جریانات تشویق می کند. جریانات سلفی و اسلام سیاسی افراطی در سوریه از نهادها و موسسات مذهبی سوء استفاده می کنند و ان را در خدمت منویات و اهداف سیاسی خود قرار داده است.
وی حجم و کمیت تحولات سوریه را در خیزش مردمی ضعیف دانست و گفت: خیزش مردمی در کشورهای عربی ، تظاهرات گسترده و متمرکز بوده ولی در سوریه تظاهرات و اقدامات مخالفان پراکنده و کم حجم بوده است. تاکنون معارضه سوریه نتوانسته زیادی از هواداران خود را بسیج و جمع آوری کند.
قاسمیان جغرافیای فعالیت معارضه در سوریه را در مقایسه با خیزش مردمی در سایر کشورهای عربی مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: در تمام کشورهای عربی جغرافیای خیزش مردمی در شهرها به ویژه کلان شهرها مانند پایتخت کشورهای پرجمعیت است ولی در سوریه با گذشت چند ماه از بحران سیاسی معارضه موفق به بسیج و اقدامات اعتراض آمیز در دمشق، حلب و کلان شهرهای سوریه نشدند و معارضان بارها و بارها اعلام کردند که در کشاندن تظاهرات به دمشق پایتخت و حلب بهعنوان قلب اقتصاد سوریه ناموفق بوده اند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه دیدگاه دانشگاهیان و محافل روشنفکری و آکادمی سوریه درباره تحولات را مورد توجه قرار داد و افزود: در اغلب کشورهای عربی بویژه مصر، تونس و بحرین ، دانش آموزان، دانشجویان و نهادهای اموزش و پرورش و دانشگاهها و مراکز علمی موتور محرک خیزش و اقدامات اعتراض آمیز بوده اند ولی در سوریه جریان معارضه هنوز موفق به جذب و تحریک قشر دانشجویی، روشنفکری و آکادمی نشده همچنین دانشگاه ها و مراکز آموزشی و علمی سوریه پس از هفت ماه بجران روند عادی خود را طی می کنند و حتی یک روز نیز تعطیل نبوده و وضعیت تدریس و امتحانات مانند گذشته عادی و طبیعی دارند.
وی به نقش عامل ایئولوژیک در تحولات سوریه اشاره کرد و عنوان کرد: یکی از شاخص های بارز خیزش های جهان عرب یا بهار عربی کم رنگ بودن نقش عامل ایدئولوژیکی است ولی در سوریه استثنائی وجود دارد و عامل ایدئولوژیک و چیرگی گفتمان طایفه ای پر رنگ بوده که ماهیت حوادث سوریه را از دیگر تحولات شمال آفریقا و کشورهای عربی متمایز می کند.
قاسمیان طیف بندی جریان معترض سوریه را در خیزش مردمی کشورهای عربی با مردم سوریه برشمرد و اظهار داشت: در خیزش مردمی مصر، تونس، لیبی و یمن رنگ و بوی گرایش ایدئولوژیکی کم و اندک بوده ولی در نمونه سوری آن عنصر ایدئولوژیکی و گفتمان طایفه ای غالب است. در تاریخ معاصر دو جریان اخوانی و سلفی (با انواع طیف های آن) با دلایل عقیدتی و گفتمانی از هم جدا و همواره در حالت تضاد و تقابل بسر می بردند ولی در سوریه جریان اخوانی و جریان سلفی در جبهه ائتلافی مشترک علیه نظام سیاسی دمشق فعالیت می کنند.
وی در ادامه افزود: تنها در سوریه، نوع ائتلاف مصلحتی میان جریان اسلامی از نوع تندروها و لیبرالی معارض سوریه، وجود دارد. معارضان لیبرال و لائیکی سوریه غرب نشین هم اکنون متحد و شریک جریان اخوانی سورریه علیه دمشق فعاالیت دارند.
کارشناس مسائل خاورمیانه به نقش ارتش در تحولات سوریه و شیوه کار رد مخالفان در تحولات سوریه پرداخت و در خیزش های مردمی مصر و تونس، ارتش بی طرفی خود را اعلام کرده و گاهی به عنوان حامی مطالبات مردمی ظاهر شده است و مخالفان علیه ارتش شعار و اقدام منفی انجام نداده اند ولی در سوریه و در همان آغاز بحران مخالفان علیه ارتش شعار منفی سردادند و علیه این نهاد و وابستگی آن به دولت بشار اسد مقالات زیادی نوشتند و در نمونه های اعتراضات مردمی در اغلب کشورهای عربی علیه ارتش اقدام خشونت آمیز و مسلحانه نشده ولی در نمونه سوریه مخالفان دولت سوری علیه ارتش و نیروهای امنیتی اقدامات نظامی و خشونت آمیز انجام دادند.
قاسمیان در پایان خاطرنشان کرد: نمونه مصری، تونس، یمن و بحرین شیوه مبارزه مخالفان و معترضان مسالمت آمیز و سیاسی بوده ولی جریان معارضه سوریه در خارج، از همان آغاز سقف مطالبات خود و شیوه مبارزاتی خود را به سمت و سوی براندازی دولت سوریه با شیوه نظامی و خشونت آمیز سوق دادند این در حالی است که جریان معارضه سوری در داخل که مستقل و تحت تاثیر عامل خارجی نبوده، شیوه سیاسی و و مبارزه مسالمت آمیز اتخاذ کرده و هنوز نیز بدنبال اصلاحات بدون خشونت هستند.
پایان پیام/
نظر شما