«شاهنامه» یک آشتی‌نامه حماسی است

دکتر قدمعلی سرامی، شاهنامه پژوه، بزرگترین مسئله مطرح شده در شاهنامه را دردمندی مستلزم مدارا دانست و به خبرنگار شبستان گفت: دردمندی مستلزم مدارا و رواداری به ما یاد می‌دهد که هر امری که در عالم وقوع می‌یابد فرد مسبب آن است یا جمع آن عقل را بپذیریم و روا بداریم و در نتیجه به نوعی با هر تفاوت و اختلافی راه بیاییم و آشتی کنیم.

وی در ادامه شاهنامه را آشتی‌نامه خواند و گفت: با آنکه شاهنامه در ظاهر کتاب جنگ است و فردوسی در این اثر بیش از 200 جنگ را گزارش می‌دهد اما در حقیقت این کتاب «آشتی‌نامه» است زیرا که ما را ناگزیر می‌کند که با اضداد راه بیاییم؛ مثلا وقتی که رستم و سهراب را می‌خوانیم با پدری فرزند کش، حیله‌گر و دروغگو و بی‌رحم رو به رو هستیم که با فرزند بی تجربه، ساده لوح و صمیمی، مهربان، دوستدار شناخت پدر، یعنی سهراب روبرو می‌شود اما در نهایت هم فرزند مقتول و معصوم یعنی سهراب را دوست می‌داریم و هم پدر قاتل و گناهکار را می‌بخشیم.

سرامی اظهار کرد: دلیل راه آمدن با اضداد در شاهنامه آن است که شاهنامه به ما نشان می‌دهد که هر دو طرف از برخی رفتارها ناگزیر بودند و هر دو همان می‌کنند که برایشان پیش آمده است در واقع شاهنامه به ما یاد می‌دهد که همه چه گناهکار چه بی‌گناه مامورند و معذور و به قول خود شاهنامه «مدارا خرد را برادر بود/ خرد بر سر دانش افسر بود».

این شاهنامه پژوه،تصریح کرد: می‌بینیم که در ذهنیت شاهنامه خرد و مدارا از یک گوهر هستند به عبارتی دیگر خرد و مدارا با یکدیگر برادر هستند و پدر و مادرشان یکی است، بنابراین زمانیکه که ما این نکته را از شاهنامه درس بگیریم بی‌گمان راحت‌تر خواهیم زیست و در برابر هر ناملایمی گردن خم نمی‌کنیم و می‌دانیم که جهان قلمرو آویزش و آمیزش اضداد است.

سرامی با بیان اینکه فرا گرفتن آموزه‌های شاهنامه زندگی را بر ما آسان می‌کند، گفت: به نوعی شاهنامه می‌خواهد بگوید هر چه پیش آید خیر، شر، زشت، زیبا، روا و ناروا، همه به مشیت دوست است.

وی در پایان گفت: شاهنامه ما را به بردباری در برابر ناملایمات فرا می‌خواند و راه آمدن با همه شرایط و احوال را توصیه می‌کند بنا براین اگر همه هفت میلیارد انسان امروزی به همین یک توصیه فردوسی عمل کنند، دیگر با این آشفته بازار روبه رو نخواهیم بود.

پایان پیام/