مروری بر وضعیت کتاب، کتابخانه ها و کتابخوانان در کرمان

به گزارش خبرگزاری شبستان از کرمان، پهناورترین استان کشور با پیشینه و قدمت فرهنگی قابل توجه و جمعیتی قریب به سه میلیون نفر همواره در عرصه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی حضوری فعال داشته است.

ظهور فرهیختگانی چون طاهره صفارزاده مترجم شهیر قرآن کریم و نویسندگان و شاعران نامداری چون خواجوی کرمانی، هوشنگ مرادی کرمانی، افسانه شعبان نژاد، دکتر باستانی پاریزی و... حاکی از ظرفیت دیار کریمان در پرورش انسان های این چنینی است که از آغاز با انس و الفت با کتاب و مطالعه به چنین جایگاه هایی رسیده اند.

مردم کرمان، مردمی علاقه مند به کتاب هستند؛ برپایی نمایشگاه بزرگ کتاب توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی از بزرگترین رویدادهای فرهنگی استان کرمان به شمار می رود که سالانه صدها هزار نفر از این رویداد استقبال می کنند و این امر خود نشانه علاقه مندی فراوان کرمانی ها به کتاب و کتابخوانی است.

وضعیت کتابخانه های عمومی استان کرمان و پتانسیل های موجود در آن

در استان کرمان 112 باب کتابخانه عمومی با یک میلیون و 129 هزار جلد کتاب وجود دارد که در مجموع 113 هزار نفر عضو این کتابخانه ها هستند.

مجتبی پور حبیبی، مسئول روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان کرمان به خبرنگار شبستان گفت: براساس آمار سال گذشته سه میلیون و 750 هزار نفر به کتابخانه های ما مراجعه کردند.

وی افزود: علاوه بر این کتابخانه، روشندلان نیز در جوار کتابخانه ملی مرکزی کرمان نیز دایر است و به این قشر عزیز خدمات خود را ارائه می دهد.

این فعال کتابخانه ای، اجرای طرح پیک مهر در 36 مرکز اعم از ایستگاه های مکانیزه اتوبوس و نانوائی ها، اماکن پرتردد، آرایشگاه ها .. که در 20 مرکز اجرا و 16 مرکز دیگر در دست اجراست و نیز شبانه روزی کردن کتابخانه ملی مرکزی کرمان را از دیگر اقدامات اداره کل کتابخاهه ها برشمرد.

وی گفت: سرانه مطالعه در استان کرمان 94 درصد برآورد شده است که از میانگین 74 درصد کشوری هم بالاتر است و بر اساس آمارها، استان کرمان پس از استان قم، میدان دارد مطالعه در زمینه قرآن و ادعیه است.

توسعه فعالیت های کتابخانه ای توسط دبیرخانه کانون های مساجد استان و اداره کل تبلیغات اسلامی

از کتابخانه های عمومی استان که بگذریم، دبیرخانه کانون های فرهنگی هنری مساجد استان نیز با 133 باب کتابخانه عمومی در مساجد و 384 باب کتابخانه باز، تعدادی زیادی کتاب از کتاب های کمک اموزشی گرفته تا کتاب های علمی و مذهبی و... در اختیار علاقه مندان قرار داده و با عدم قائل شدن هرگونه محدودیتی برای استفاده از کتابخانه های باز در شبستان مساجد، امکان خوبی برای مطالعه در اختیار علاقه مندان قرار داده است.

اداه کل تبلیغات اسلامی استان کرمان نیز با دایر کردن 70 کتابخانه روستایی و بعضاً برخی نقاط شهری که روحانی در انجا مستقر است و نیز 24 کتابخانه در دفاتر نمایندگی های خود در شهرستان های مختلف و نیز 8 کتابخانه در مدارس صدرا وابسته به این نهاد و نیز در حوزه علمیه کهنوج به نوعی در راستای توسعه مطالعه گام برداشته است.

ظرفیت های موجود در استفاده از کتاب های مربوط به دفاع مقدس در استان کرمان

بنیاد شهید و امور ایثارگران استان کرمان نیز با اقدام به راه اندازی "کتابخانه تخصصی ایثار و شهادت" قریب به هشت هزار و 500 جلد کتاب و نرم افزار و... در حوزه شهید و شهادت و... فرصت دیگری برای علاقه مندان به کتاب فراهم کرده است.

معاون ادبیات و انتشارات اداره کل حفظ اثار و نشر ازرش های دفاع مقدس استان کرمان نیز با بیان اینکه این نهاد اقدام به راه اندازی کتابخانه تخصصی دفاع مقدس در محل کتابخانه ملی مرکزی کرمان کرده است، به خبرنگار شبستان گفت: این کتابخانه 6 هزار و 500 جلد کتاب مشتمل بر چهار هزار و 500 عنوان دارد.

محمدحسین طاهری زاده افزود: علاوه بر این، راه اندازی کتابخانه دفاع مقدس در دانشگاه شهید باهنر با 2 هزار و 500 جلد کتاب و اهدای یک هزار جلد کتاب به کتابخانه مرکزی این دانشگاه از دیگر اقدامات در زمینه نشر کتاب های دفاع مقدس است.

وی با بیان اینکه در هفته دفاع مقدس امسال نیز بخش ادبیات پایداری و دفاع مقدس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان راه اندازی می شود، بیان داشت: سال گذشته در مجموع 10 هزار جلد کتاب در زمینه دفاع مقدس در سطح ادارات و نهادهای استان توزیع شده است، ضمن آنکه بزرگترین کتابخانه هر شهرستانی در استان به بخش ادبیات پایداری و دفاع مقدس با تزئینات ویژه، تجهیز شده است.

دهها مجموعه کتابخانه ای در استان کرمان برای توسعه فرهنگ کتابخوانی

کتابخانه های کلاسی در بسیاری از آموزشگاه های کرمان نیز فرصت مطالعاتی خوبی برای قشر دانش آموز فراهم کرده است، کتابخانه استان قدس رضوی در کرمان با منابع غنی در زمینه علوم و معارف اسلامی، کتابخانه تخصصی علوم قرآنی در کرمان و رفسنجان و کتابخانه تخصصی مهدویت در بنیاد فرهنگی مهدی موعود کرمان با یک هزار و 500 جلد کتاب و نیز در رفسنجان از دیگر ظرفیت های قابل ذکر در زمینه مطالعه است.

علاوه بر این در بسیاری از نهادها و ادارت، دفاتر ائمه جمعه، حوزه های علمیه و... نیز مجموعه ای از کتاب های مختلف به صورت متمرکز در دسترس است، در حقیقت امکانات و ظرفیت های ایجاد شده به گونه ای است که چنانچه آمار همه کتاب ها را جمع بزنیم شاید به اندازه هر شهروند کرمانی حداقل سه کتاب شاید هم بیشتر وجود داشته باشد اما به راستی عادت به مطالعه ایا در میان چه تعداد از افراد شکل گرفته است؟
 

روزی چند ساعت مطالعه می کنید؟

خانم "م" 32 ساله می گوید: اگر فکرم آزاد باشد و حالم خوب باشد سعی می کنم سه نوبت در هفته به مدت 2 ساعت مطالعه کنم اما سعی کردم فرزندم را از دو سالگی به کتاب علاقه مند کنم!

آقای "الف"هم می گوید قبلاً میزان متوسط مطالعه روزانه ام یک ساعت بود اما در سال های اخیر با سفره گسترده فضای مجازی و دسترسی آسان به همه مطالب و مقالات مورد نظر به ندرت سراغ کتاب می روم و تنها بعضی از مطالب روزنامه را مطالعه می کنم.

دختر جوان 27 ساله ای که اخیراً مشغول امری پژوهشی است، میزان مطالعه روزانه اش را 10 تا 12 ساعت ذکر می کند؛ وی قبل از این کار پژوهشی، روزی 5 تا 6 ساعت مطالعه می کند.

خانم "ر"هم مشغله کاری فراوان و دسترسی اسان به فضای مجازی را علت اصلی روی نیاوردن به مطالعه کتاب ذکر می کند اما به صراحت اذعان دارد که فضای مجازی هرگز جایگزین کتاب نیست؛ فضای مطالعاتی که از طریق کتاب ایجاد می شود را ملموس تر و نوع ارتباط با واژه ها و گفتار کتاب را زنده تر می داند.

آقای "ح" 36 ساله هم که مطالعه را بیشتر معطوف به حوزه تخصصی کاری اش کرده است؛ می گوید: روان نبودن بعضی کتاب های مذهبی عاملی است که باعث بی رغبتی نسبت به مطالعه شده است؛ البته شاید قبل از آن ما کتاب هیا روان در این زمینه را مطالعه نکریدم که حالا این کتاب ها برایمان دشوار است.

نتیجه:

به نظر می رسد متأسفانه عادت به مطالعه آنگونه که باید در افراد شکل نگرفته است و اساساً بسیاری از افراد نیاز به مطالعه را در خود احساس نمی کنند؛ غافل از اینکه همان ‌گونه که بدن انسان به طعام نیاز دارد، فکر و روح و روان انسان هم به خوراک نیاز دارد و بی‌شک، کتاب یکی از بهترین غذاهای روح برای انسان است.

جدای از همه این مطالب، باید دقت داشت که بزرگترین معجزه آخرین رسول الهی یک "کتاب" است که خداوند با آن حجت را بر بشریت تا قیامت تمام می کند؛ در این کتاب، به قلم اصلی ترین ابزار برای نوشتن سوگند یاد می شود.

آیات بیشماری که انسان را به مطالعه سرگذشت پیشینیان فرا می خواند، روایات زیادی که در اهمیت مطالعه از ائمه معصوم به ما رسیده است و از همه مهمتر بارزترین الگوی کنونی حضرت امام خامنه ای که اهتمام ایشان به کتاب و کتابخوانی بر کسی پوشیده نیست؛ همگی از جایگاه و اهمیت مطالعه پرده برمی دارد.

اعتقاد ما بر این است اکنون که فضا و بستر به اندازه کافی (هر چند ممکن است در بعضی از مناطق هنوز نیازهایی هم احساس شود)برای بهره برداری از کتاب و مطالعه فراهم است، دست اندرکاران امر فرهنگ باید برای تبدیل شدن مطالعه به یک فرهنگ و یک عادت، اقداماتی راهبردی و اساسی در این زمینه انجام دهند تا ملت بزرگوار ایران در این زمینه هم سرآمد همه ملت ها باشد.

پایان پیام/