آنها که اهل کار و تلاش نیستند، همردیف کافرانند!

خبرگزاری شبستان: فرا رسیدن روز کار و کارگر فرصتی است مغتنم تا دریابیم نگاه وحی به این عنصر در زندگی فردی و اجتماعی چگونه بوده است.
تشویق به کار در قرآن
قرآن مجید در سوره نجم می فرماید:
وَ أَنْ لَیْسَ لِْلإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی وَ أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُری. (النّجم: 39 و 40)
"و نیست از برای انسان مگر کوشش و تلاشی که انجام داده است و قطعاً ثمره کوشش و تلاش خود را خواهد دید".
خداوند در بیش از 200 مورد، «عمل» انسان را ملاک شخصیت او آورده است و در هفت مورد ماده «صُنع» را که به معنی صورت دادن کار است، بیان فرموده است. حاصل سخن اینکه خداوند، کار و کوشش را ملاک شخصیت آدمی بیان کرده است.
همچنین قرآن کریم در آیه های 79 و 80 سوره توبه، در مقام ستایش از کار و تلاش چنین می فرماید:
کسانی که مردم مؤمن را که در بذل صدقات گشاده دست هستند، نکوهش می کنند و کسانی که اشخاصی را که جز بازوانشان، یعنی جز کوشش و کارشان مالک نیستند، مسخره می کنند، خداوند آنها را مسخره می کند و به آنها عذاب دردناک خواهد چشاند. و تو (ای پیامبر) چه برای آنها طلب مغفرت کنی و چه نکنی و اگر هفتاد بار هم برای آنان طلب آمرزش کنی، من آنها را نخواهم بخشید؛ زیرا که آنها به خدا و رسولش کفر ورزیدند و خداوند فاسقان را هدایت نمی کند.
در این دو آیه یک نکته قابل دقت و در عین حال تکان دهنده هست. خداوند، آن دسته از انسان ها را که مردمان اهل کار و تلاش را مسخره می کنند، هم ردیف کافران قرار می دهد؛ آنها را فاسق معرفی می کند و از هدایت خویش بی بهره می دارد. این، خود سندی است محکم برای دریافتن میزان اهمیت کار و کوشش نزد خداوند.

داشتن کار و پرداختن به اشتغال بخشی از زندگی عبادی انسان
قرآن در برخی از آیات خود تنبلی و سستی را ضد ارزش معرفی می کند و اگر کسانی صرفاً بخواهند منطقی را پیشه کنند که عبادت منحصر در نماز و روزه باشد و بدون توجه به بعد مادی حیات ، خود را بنده خدا معرفی می کند ، قرآن چنین منطقی را مردود و مطرود می داند و می فرماید:
فاذا قضیت الصلاه فانتشروا فی الارض و ابتغوا من فضل الله و ذکروالله کثیراً (سوره جمعه آیه 10)، چون نماز گزارده شد در روز زمین پراکنده گردید و فضل خدا را جویا شوید و خدا را بسیار یاد کنید. جمله وابتغو ا من فضل الله یا تعبیرات مشابه آن در قرآن کریم به معنی طلب روزی و کسب و تجارت آمده است و این اهمیت موضوع را می رساند که خداوند بعد از عبادت معنوی انسانها را به عبادت مادی و کسب روزی حلال و پرداختن به کار و تلاش دعوت می کند و جامعه را از رخوت و سستی و بیکاری و پرداختن به امور غیر ضروری یا تفریجات غیر ضروری پرهیز می دهد و دعوت به سازندگی، پیشرفت و توسعه می کند زیرا اگر ملتی دائماً در تلاش و فعالیت های فکری و جسمی باشند ممکن نیست که پیشرفت نداشته باشند . چنانچه حضرت امیر علیه السلام فرمودند : ان الله یحب المحرف امین خدا انسان شاغل و دارای حرفه امین و رستگار را دوست می دارد و در روایت دیگری امام صادق (علیه السلام) از رسول گرامی اسلام « ص » نقل می فرماید:
العباده سبعون جزء افضلها جزء طلب حلال، عبادت هفتاد جزء دارد که بالاترین و با فضیلت ترین آنها دنبال رزق و روزی حلال بودن است. در روایت آمده است که شخصی به امام صادق علیه السلام عرض کرد : مرد می گوید : من در خانه می نشینم ، نماز می خوانم ، روزه می گیرم و پروردگار را عبادت می کنم و اما روزی من می رسد » امام فرمود: او یکی از سه دسته است که دعا و خواسته های او مستجاب نمی شود. و همچنین فرمودند : اگر کسی به خانه برود و در را بر خود ببندد ، آیا از آسمان چیزی برای او فرود می آید. امام هفتم علیه السلام فرمودند : من طلب هذا الرزق من حله لیعود به علی نفسه و عیاله کان کالمجاهد فی سبیل الله کسی که برای اداره ی خود و خانواده اش از راه حلال حویای روزی باشد همچون مجاهد در راه خداست.
در روایت دیگر وارد شده است که از امام صادق (ع) در مورد کشاورزان سوال شد آن حضرت فرمودند:
هم الزارعون کنوز الله فی ارضه و ما فی الاعمال شی ء احب الی الله من الزراعه و ما بعث الله نبیاً الا زراعاً الا ادریس فانه خیاطا؛ ً آنان (کشاورزن ) گنجینه های خدا در زمینند، در کارها چیزی محبوبتر از کشاورزی نزد خدا نیست ، و خدا همه انبیاء را در حالی که کشاورز و زارع بودند مبعوث فرمود مگر ادریس پیامبر (علیه السلام) که شغل او خیاطی بود.

نقش کار و سلامت جسم
«کار»، یکی از عوامل مهم ایجاد و حفظ سلامت جسمانی انسان است و در نتیجه به صورت غیرمستقیم، ضامن پیش گیری از بسیاری از بیماری های روحی و اخلاقی خواهد بود. بنابراین، برای آنان که خواهان بدنی سالم هستند، کار و تحرک و فعالیت، در حکم نسخه ای شفابخش است.
چنان که علی (ع) فرموده است:
مَنْ یَعْمَلْ یَزْدَدْ قُوَّةً، مَنْ یُقَصِّرْ فیِ الْعَمَلِ یَزْدَدْ فَتْرَةً.
هر کس کار کند، نیرویش افزون تر می شود و هر که در کار کردن کوتاهی نماید، سستی او افزایش می یابد.

در ذیل به برخی ازا حادیث ائمه اطهار (ع) که درباره کار و تلاش بیان شده است، آورده می شود:

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)
إنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لا یُکَفِّرُها صَلاهٌ وَ لا صَدَقَهٌ، قِیلَ یا رسولَ اللهِ فَما یُکَفِّرُها قالَ الهُمُومُ فی طَلَبِ المَعِیشَهِ
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سؤال شد یا رسول الله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جدیت و تلاش در طلب معیشت.

مستدرک الوسائل، ج 13، ص 13

رسول الله (صلی الله علیه و آله)
اَلْعِبادَﺓُ عَشَرَﺓَ اَجْزاءٍ تِسْعَـﺔٌ مِنْها فی طَلَبِ الْحَلالِ
عبادت ده جزء است که نه جزء آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است.

مستدرک الوسائل، ج13، ص12

امام علی (علیه السلام)
العَمَل العَمل، ثُمَّ النَّهایة النَّهایة، والاستِقامة الاستِقامَة، ثُمَّ الصَّبر الصَّبر، والوَرَع، إِنَّ لَکُم نَهایَة فَانتهوا اِلی نَهایَتِکُم
کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید؛‌ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید. همانا شما را پایانی است؛ پس، خود را به آن پایان (بهشت) رسانید.

امام باقر (علیه السلام)
إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ شَرٍّ
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو کلید هر بدی می‏باشند.

پایان پیام/