به گزارش خبرگزاری شبستان از اصفهان، حاج میرزا محمدحسین نایینی نجفی مشهور به میرزای نایینی ملقب به شیخالاسلام، فقیه امامی، مرجع تقلید، اصولی، حکیم و ادیب در سال 1239 ش 1276)ق) در نائین متولد شد.
وی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی در زادگاهش، در سن 17سالگی برای ادامة تحصیل به اصفهان رهسپار شد. در حوزه علمیه اصفهان، دانش‌های مقدماتی، علم اصول، فلسفه، کلام و فقه را فرا گرفت. سپس در سال1303ق. برای ادامة تحصیل راهی عراق شد.
در اصفهان نزد میرزا محمدباقرنجفی، حکیم جهانگیرخان قشقایی و ابوالمعالی کلباسی کسب علم نمود، سپس به عتبات رفت و در سامرا نزد میرزای بزرگ شیرازی و سیدمحمد فشارکی و سپس در کربلا نزد سیداسماعیل صدر و در نجف نزد آخوند خراسانی سالها تحصیل نمود.
میرزای نایینی از آن پس خود در شمار مدرسان تراز اول حوزه علمیه نجف درآمد و حلقه درس خود را تشکیل داد که دهها فاضل و فقیه بزرگوار، خوشهچین معارف آن استاد بزرگ و زعیم حوزه علمیه نجف اشرف بودند.
در عصر میرزا، انقلابی مردمی به منظور مهار استبداد و تحصیل استقلال و امنیت به رهبری عالمان دینی در ایران انجام شد که به نهضت مشروطه معروف شد.
در سال 1327 ق. سلطنت استبدادی محمدعلی شاه با به توپ بستن مجلس به پایان عمر خود رسید و مشروطه خواهان پس از فتح تهران حکومت را به دست گرفتند. اما با دخالت اجانب به جای بر سر کار آمدن دانشمندان اسلامی و اجرای احکام دین، فئودال ها و غربزدگان و ایادی استکبار رهبری نهضت را به دست گرفتند و انقلابی را که علما با اهداف بلندی دنبال میکردند از مسیر اصلیاش منحرف ساختند و به جای آنکه دشمنان واقعی مشروطه کیفر کنند، شیخ فضل الله نوری را بر دار کردند.
اکثر علمای بزرگ نجف اشرف به این امید که خواهند توانست به آن نهضت محتوایی اسلامی ببخشند از آن پشتیبانی کردند؛ که در این میان نام آخوند خراسانی و میرزا محمدحسین نایینی نیز به چشم میخورد. مخالفان مشروطه برای مقابله با نهضت تلاش کرده، حتی میرزا را نیز هدف قرار دادند.
پس از آغاز جنگ جهانی اول (1914 م) بخش وسیعی از خاک کشور عراق به دست نیروهای انگلیسی اشغال شد. در پی این امر علمای شیعه وارد صحنه شده، علیه آنان حکم جهاد دادند.
در این میان آیه الله نایینی نقش خویش را به طور فعال ایفا کرد و همگام با دیگر علما علیه قوای خارجی دست به قیام زدند.
بعد از شکست دولت عثمانی، دولت انگلیس در صدد روی کار آوردن حکومتی دست نشانده و انگلیسی بر عراق برآمد و از مردم عراق دعوت شد تا در یک انتخابات عمومی برای تعیین یک حاکم انگلیسی برای خود شرکت کنند. علما و روحانیان طراز اول عراق نیز مجدداً به مخالفت با انگلیسیان برخاسته، با صدور فتوا، انتخاب فردی کافر را برای حکومت بر مسلمانان حرام دانستند. دولت انگلیس که خود را در مخمصه دید قراردادی با ملک فیصل بست و او را در سال 1340 قمری پادشاه عراق گردانید.
فتوای علما چنان تأثیری در مردم گذاشت که امکان انتخابات را در شهرهایی چون نجف و کوفه سلب کرد. بعد از این رخدادها بود که استعمار پیر زمینه تبعید مراجع دینی را تدارک دید و آیه الله نایینی و آیه الله سید ابوالحسن اصفهانی را به ایران تبعید کرد.
سرانجام میرزای بزرگ نایینی، پس از عمری تلاش و مجاهده در 26 جمادی الاول 1355 ق در حدود 80 سالگی به دیدار معبود شتافت و پس از تشییعی باشکوه، در جوار بارگاه مطهر امام علی(ع) به خاک سپرده شد.
در سال‌های اخیر کتاب‌های زیادی درباره این اندیشند متفکر یا برخی از آثار او به چاپ رسیده‌اند که برخی ار آنها عبارتند از: اندیشه سیاسی نایینی / احمد بهشتی، پژوهشی در اندیشه سیاسی نایینی/ غلامرضا پاکروان، سیدجواد ورعی ، قدرت سیاسی در اندیشه ایرانی؛ از فارابی تا نایینی/ علی اصغر حقدار و میرزای نایینی و نظام سیاسی مشروطه است.
نایینى از مراجع اهل قلم بود که در درست‌نویسى در حدّ وسواس تلاش مى‌ورزید؛ به همین دلیل بسیارى از آثار به‌جا مانده از او به دلیل پرهیز از اشتباه ادبى و سستى در نشر و کاستى در جمله‌بندى‌ها و ... به چاپ نرسیده است و بسیارى از نگارش‌هاى تحقیقى ایشان از بین‌رفته یا به‌گونه خطّى در کتابخانه‌ها بر جاى مانده است؛ زیرا نایینى آن‌چنان دقیق بود که میل نداشت چیزى از دست او صادر شود که به لحاظ ادبى اشتباهى داشته باشد.
از این مرجع اهل قلم آثار فراوانی برجای مانده است که از آن میان می‌توان به رساله‌هاى فقهى تخصصى ایشان نظیر رساله در «خلل نماز»، رساله در «لباس مشکوک»، رساله در «لا ضرر»، رساله در «باب تزاحم»، رساله در «شرط متأخر»، رساله در «تعبدى و توصلى»، رساله در «ترتُّب» و رساله در «معانى حرفیه» را نام برد.
پایان پیام/
نظر شما