به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، درابتدای این نشست، مهدی صالحی، مجری کارشناس این نشست، ضمن اشاره به ایام سوگواری ماه محرم ابرازامیدواری کرد که زبان، به عنوان یک قدرت نرم و یک محور اثرگذارفرهنگی، در راستا و در خدمت تداوم فرهنگ عاشورا و رضایت اهل بیت باشد.
صالحی در ادامه به آسیب شناسی نفوذ استعماری کشورهای اروپایی برآفریقا پرداخت و گفت: ماجرای قاره آفریقا و به تعبیری قاره سیاه، گره کوری با فضای استعمار و ظلم و ستمی که استعمارگران در ۵۰۰ سال اخیر بر مردم آفریقا روا داشتند خورده است.
وی دراین باره ادامه داد: با هجمه ای که امپریالیسم زبانی زبان فرانسه درشمال آفریقا و بخصوص در الجزایرایجاد کرد، با وجود مبارزات مردم الجزایر، باز شاهد سیر مهاجرت الجزایری ها به فرانسه هستیم. اتفاقی هم که برای زبان‌های آن منطقه افتاد این است که زبان های بومی و باستانی و نیاکانی ازبین رفتند ولی ردپای بعضی ازآنها بخصوص در کشوری مثل مصر باقی مانده است.
این زبان شناس دراین باره ادامه داد: همه زبان های بومی این منطقه دربرابر زبان‌های اروپایی سپر انداخته و امروزه درصد واژگان زبان های اروپایی در این کشورها بخصوص تونس خیلی زیاد است.
صالحی در ادامه به کم رنگ شدن رابطه زبان فارسی با این کشورها پرداخت و اظهارکرد: اتفاق بدتری که افتاده این است که رابطه زبان فارسی با این کشورها از بین رفته و در جاهایی محو شده شده و امروز کمتر دانشگاهی داریم که کرسی زبان فارسی داشته باشد.
وی در باره ارتباط بین الادیان، مذهبی و بین اقوام و فرقه های اسلامی، هم گفت: بحث زبان فارسی حداقل در دانشگاه الازهر بحث خیلی مهمی بوده و جا دارد که دوباره به آن توجه شود. در دوره فاطمیان نیز این جایگاه وجود داشته و کسانی مثل «ناصر خسرو» جایگاهی ویژه داشتند و بسیاری از علمای فرق اسلامی به فارسی می نوشتند و سخنرانی می کردند.
صالحی در ادامه به لزوم توجه دوباره به عرفان اسلامی در آفریقا و بخصوص شمال آن پرداخت و گفت: عرفان اسلامی رایج در آفریقا، به طرز عجیبی وامدار عرفای اسلامی فارسی زبان است که اکنون کم رنگ شده و ردپای زبان فارسی در بین صوفیان آفریقا هم کمرنگ و محو شده است.
وی ادامه داد: توجه به این محور ارتباطی و شبکه های اجتماعی این محورها، پدید آورنده فرآیندهایی خواهد شد که می توانند در تربیت و جامعه سازی مؤثر واقع شوند.
صالحی خاطر نشان کرد: توجه به قدرت دیپلماسی عمومی و فرهنگی زبان فارسی و عرفان ایرانی و اسلامی حول یک کلمه قدرت و جان دوباره می‌گیرد که آن هم توجه دوباره به زبان فارسی است. اگر به زبان فارسی در آفریقا توجه شود، به فرهنگ ایرانی، شیعی و فرهنگ شرق تمدن اسلامی توجه شده است.
وی ادامه داد: سابقه ای که ایرانی ها درآفریقا داشته اند، سابقه مؤثر و ماندگاری بوده که در دوره استعماری کم اثر شده است. احیای دوباره زبان فارسی، توجه به آفریقا و جان دادن دوباره به کرسی‌های زبان فارسی، اتفاق بزرگ و اثر بخشی برای آینده جهان اسلام و وحدت آن خواهد بود.
در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین سیدعبدالله حسینی، با اشاره به اینکه وضعیت زبان فارسی درقاره آفریقا تفاوت های زیادی با دیگر قاره‌ها ندارد، خاطر نشان کرد: ما باید به زبان به عنوان یک مدیوم و یک وسیله انتقال فرهنگ توجه داشته باشیم چون امروزه قبل از اشغال نظامی، با اشغال فرهنگی به تسلط می پردازند کما اینکه امزوه تمام جهان تحت تهاجم فرهنگی غرب است.
وی درادامه به توانایی مقاومت زبان فارسی در گردونه تهاجم زبان‌ها، فرهنگ ها، اقوام و ارتش های دیگر اشاره و اظهار کرد: امروز که وارد هر نقطه ای ازآفریقا شوید، از تکلم‌شان متوجه می شوید که مستعمره کجا بوده‌اند.
حسینی ادامه داد: زمانی پروفسوری کنیایی به نام «علی مزروعی» به ایران آمده بود و می گفت که من از عظمت زبان فارسی در شگفتم و در بسیاری از کشورها، که تحت نفوذ کشورهای استعمارگر بوده‌اند، به زبان آن کشورها صحبت می کنند. به عنوان مثال ما کنیایی‌ها به خاطر اینکه تحت نفوذ انگلیس بوده‌ایم به انگلیسی حرف می زنیم اما در ایران هم رومی ها آمدند و هم عرب ها که حتی تشکیل حکومت هم دادند اما مردم ایران تحت تأثیر آنها قرار نگرفته اند و زبان مردم همچنان زبان فارسی است. علاوه بر این، ایرانی ها به جاهایی هم که لشکرکشی کرده اند، زبان خود را در آنجا گسترش داده اند. به عنوان مثال نادرشاه با تصرف هندوستان، زبان فارسی را هم در آنجا رواح داد.
این دانشمند کنیایی، راز این جریان را اینگونه بیان کرد: دلیلش این است که شما فردوسی و حافظ و سعدی دارید.
سید عبدالله حسینی در ادامه با اشاره به خودباختگی فرهنگی رایج اظهار کرد: عرب‌ها از کلمات ما مثل «برید» که معنای آن همان «ببرید» استفاده می کنند اما ما نمی دانیم معنی آن چیست.
این شاعر در ادامه قدرت زبان انگلیسی را با زبان فارسی قابل مقایسه ندانست و خاطرنشان کرد: اصلاً شاعران معروف انگلیسی زبانی مثل «تی اس الیوت» و «ویلیام شکسپیر» قابل مقایسه با شاعرانی مثل حافظ نیستند و شعرهای حافظ در حد اعجاز است. در واقع، ظلم است که شکسپیر را با حافظ مقایسه کنید و باید او را با شاعران درجه سوم ما مقایسه کرد.
وی دراین باره خاطر نشان کرد: کسی نرفته زبان دیگری را یاد بگیرد تا شعر شاعری را بخواند اما «گوته» زبان فارسی را یاد گرفت تا شعر حافظ را بهتر بخواند و بفهمد.
حسینی در ادامه به هیجان آمدن هندی‌ها و اردو زبان‌ها به هنگام شعرخوانی شاعران شان اشاره کرد و گفت: این هیجان متأسفانه در میان فارسی زبانان وجود ندارد و این در صورتی است که ما حافظ و صائب و بیدل داریم ولی آنها با وجود این میزان هیجان چنین شاعرانی ندارند.
وی دراین باره افزود: دیگر زبان‌ها با خیلی از صنایع زبانی که ما داریم آشنا نیستند. در زبان انگلیسی صنعتی مثل لف و نشر ندارند و قدرت بی نظیر زبان فارسی به این خاطر است ولی زبان انگلیسی با وجود چنین ضعف های زبانی، جهانگیر شده است.
مدیر مرکز اسلامی آفریقای جنوبی در ادامه به جایگاه و رواج زبان فارسی در آفریقا پرداخت و گفت: ایرانی ها در تانزانیا و بخصوص زنگبار نفوذ ویژه ای داشته اند و اسامی مردگان روی سنگ قبرها با زبان فارسی نوشته شده است اما متأسفانه به علت ندانم کاری‌ها و عدم سرمایه‌گذاری‌ها با نسلی مواجه هستیم که فقط با زبان فارسی حرف می زنند زیرا پدر و مادرشان با آن زبان حرف می زنند و گرنه قادر به خواندن و نوشتن و شعر گفتن به فارسی نیستند اما وقتی کلمه ای را برای‌شان می‌شکافی دچار شگفتی می شوند.
حسینی به بیان اینکه دیگر اثر زیادی از زبان فارسی در زنگبار، با وجود سابقه تاریخی آن، نیست خاطرنشان کرد: با اینکه زنگباری‌ها از نسل شیرازی‌ها هستند اما امروزه به فارسی حرف نمی زنند و فقط اسامی فارسی روی افراد و برخی بزرگراهها هست.
وی به دلایل این جریان پرداخت و گفت: امروزه هر آنچه را که تولید می کنیم باید زمینه مصرف آن هم فرآهم شود و اگر این بازار مصرف را به وجود نیاوریم و مراودات مان را گسترش ندهیم، مطالبات مان به جایی نخواهد رسید.
وی درادامه در خصوص استفاده از زبان فارسی در جوامع آفریقایی اظهار کرد: به ندرت از زبان فارسی استفاده می شود و کسانی هستند که فارسی یاد گرفته اند ولی به ندرت از آن استفاده کرده اند.
این فعال و تولید کننده رسانه ای در ادامه ضمن اشاره به برخی اغراق ها در خصوص رواج زبان فارسی در برخی کشورها خاطرنشان کرد: ما رشد اندام‌وار نداشته ایم و در نتیجه، اقتصاد و فرهنگ و زبان فارسی مان به یک کاریکاتور تبدیل شده است.
حسینی در پایان در پاسخ به پرسش مجری کارشناس نشست در خصوص عملکرد نهادهای مرتبط با زبان فارسی در کشورهای آفریقایی خاطرنشان کرد: تمام فعالیت‌های ما به شخص سفیر و رایزن مربوط است و اگر این افراد بخش نامه‌ای عمل کنند، به جایی نمی‌رسیم.
سلسله نشست زبان‌شناخت، از ساعت ۱۶ تا ۱۸ هر هفته به همت دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری برگزار می شود و ورود به آن برای عموم علاقمندان آزاد است.
نظر شما