خبرگزاری شبستان: در سینماهای ایران این روزها کمدی با هر سر و شکلی از اقبال عمومی برخوردار است وبسیاری از تهیه کنندگان برای سودآوری بیشتر و با ساخت آثاری نازل بیشترین حجم سینماها در طول سال را اشغال کرده اند و ناخواسته در پایین آوردن سطح سلیقه عمومی و تخریب فرهنگی گام بر می دارند. حال اگر در این عصر ظلمت فرهنگی و مال اندورزی یکطرفه برخی از اهالی سینما، تهیه کننده محترمی خروجی محصولاتش آثار قابل تاملی باشد باید او را ستایش کرد.به یقین می توانم بگویم که کمدی «پسر آدم دختر حوا» با پیروی از قواعد اصیل ژانری کمدی به حساب می آِید و فیلمی آبرومند و سراسر پند آموز است .ضمن اینکه فاکتورهای تجاری سینما مثل حضور چند سوپر استار مطرح و سرشناس بعد تجاری فیلم را افزایش داده است و باید از سعید حاجی میری تهیه کننده محترم فیلم تقدیر کرد چرا که هر محصولی از «سبحان فیلم» روانه سینماها می شود ، اثری آبرومند و تاثیر گذار است.
اما قاعده داستانی و روایی این فیلم سبب شده الگویی مهم و مطرح در سینمای کمدی حلول کند .سال پیش کمدی سیاه بی پولی با همه تلخی اش سبب شد به یاد آوریم چه میزان- با این همه ادعا ی فرهنگی سینماگران – جای کمدی تراز اول در این سینمای مدعی خالی است .(و آتشکار که چند سالی بی دلیل پشت خط مانده است و دیدن آن در جشنواره سال گذشته سبب شد بیشتر حسرت ببریم از دست کمدی هایی است که می تواند عطش دیدن کمدی خوب و معقول را رفع کند ) .کمدی ازتاتر قرن نوزدهم به اوج شکوفایی رسید،و به واقع کمدی، نمایشنامه های هزل آمیز و خنده آوری را شامل می شود که اغلب از راه تقلید ادبیات جدی و هجو مسایل روزمره که گاه افراد،شخصیت ها حقوقی و حقیقی خاصی را هدف قرار می دهد، به وجود می آید.
در ایران ادبیات نمایشی به عنوان ادبیاتی وارداتی عمر کوتاهی دارد که به تبع آن نمایشنامه های کمدی نیز رشد چندانی نکرده است.
اما به دلیل ادبیات غنی داستانی و وجود آثار فراوانی از جمله دیوان"عبید زاکانی"، "گلستان سعدی"، "دیوان شمس" مولوی و "کلیله و دمنه" می توان بر این امید بود که فیلمنامه نویسان با الهام از ادبیات غنی کهن ایران و دست مایه قراردادن مشکلات اجتماعی جاری در جامعه کنونی اقدام به تولید آثاری با مشخصه های کمدی - ایرانی کنند.
هر چند که بعد از سریال گرانبهای دایی جان ناپلئون تولید آثاری کمدی با هویت ایرانی کمتر اتفاق می افتد و این روزها سینمای کمدی آن هم از نوع مبتذل وفیلم فارسی وارش ختم به فیلم های ضعیف همچون افراطی ها،شیر و عسل ، زندگی شیرین شاخه گلی برای عروس ،می شود و فرمول ساختشان غیراز داشتن محور وصال و ازدواج بسنده می شود به مجموعه ای از دیالوگ هایی که کاملا معلوم است بداهه است و بازیگرانی که کلیشه همیشگی خود را از تلویزیون به سینما آورده اند .
«رامبد جوان» با کسب سالها تجربه اندوزی از فضای کمدی به تدریج برای ساخت آثار فانتزی و کمدی به جایگاهی رسیده که اگر با دقت نظر بیشتر این جایگاه را بررسی کنیم شاید در بیشتر موارد از مهران مدیری پیشی گرفته است .معمولا بازیگرانی که ساخت و بازی در آثار کمدی را در دستور کار خویش قرار می دهند در نهایت به دام کلیشه می افتند این کلیشه شدن در مورد مجید صالحی ،رضا عطاران ،جواد رضویان ، مهران مدیری و بسیاری چهره های طنزرخ داده است .اگر بخواهیم برای توضیح مبسوط این مسئله کمی کنکاش کنید متوجه خواهید شد که عمده موفقیت مدیری ماحصل کارکردن با برادران قاسم خانی است اما رامبد جوان پس ساخت سریال «مسافران» نشان داد که قوانین مدرن دنیای امروز سینمای کمدی - فانتزی را به خوبی می شناسدو با هماهنگ شدن با برادران قاسم خانی به نوعی از مدیری پیشی گرفت اما کارکردن در فضای سینما بسیار دشوار تر از تلویزیون است .
پس از جشنواره فیلم فجر بسیاری از فیلمهای جشنواره برای انجمن منتقدان خانه سینما دوباره نمایش داده شد ،اکثر منتقدان خانه سینما پس از دیدن «پسر آدم دختر حوا» به یکباره آنرا ستایش کردند. واقعا جای تعجب بسیار داشت که در کنار دوستان منتقد مشکل پسند فیلمی را دوبار اکران کنند آنهم یک فیلم کمدی را .حال در نمایش عمومی نیز از اقبال خوبی نیز برخوردار است .
در حسرت سینمای کمدی
بعد از تماشای «پسر آدم دختر حوا» افسوس خواهید خورد که چرا از این دست محصولات در سینمای مثلا سالی یکی دوبار تکرار اتفاق می افتد. واقعا گاهی دلم برای آثار ی نظیر شوخی ، مرد آفتابی (همایون اسعدیان) و تحفه ها (ابراهیم وحید زاده )تنگ می شود .سینمایی که از خط قرمز ها عبور نمی کرد اما به مفهوم واقعی – محتوا و فرمی - کمدی بود .
یک قاعده ای که در ساخت فیلم «پسر آدم و دختر حوا» وجود دارد ،فضایی آبرومند و دوری از هجو و لودگی و مزه پرانی های مکرر و بی جهت است و شاید انتخاب بازیگران با یک نگاه تجاری همراه بوده اما مجموعه عوامل این فیلم تمام تلاششان را بکار برده اند تا ضمن حفظ اصول ،محصولی برای تمامی اقشار جامعه بسازند .رامبد جوان از همان بدو ورود و ساخت مجموعه های متعدد که خصوصا سریال مسافران که بسیار مورد توجه نگارنده است ،در همکاری با تیم برادران قاسم خانی نشان داد از امثال مدیری بسیار دقیق تر عمل می کند .
الگوی ژانری
اسکروبال ( Screwball )نوعی کمدی است که قاعده شکن است و شاید نوعی کمدی فارس ( Farce )تعدیل شده نیز در آن عیان باشد اما کمی هجو موقعیت ها به شیوه ووودی آلن در آن روایت می شوند نوعی تلیفق ژانری که مجموع رفتارهای انتزاعی انسان و تقلید او از اعمال مذموم اجتماعی است که گاه برای سرگرمی و گاه نگاهی اصلاح گرایانه و انتقادی به روابط اجتماعی نوع بشر دارد. البته در فیلم پسر آدم دختر حوا ضمن تبعیت از الگو های اسکروبال که برای خنداندن بکار گرفته شده نوعی پند آموزی پنهان در خود دارند و مثل سری کارهای آلن جنبه های عمومی تری دارند و خیلی انتلکت(روشنفکرانه) به نظر نمی رسد ،ضمن اینکه جهان بینی کلی فیلم کاملا دغدغه مند و روشنفکری به نظر می رسد .
فیلم «پسرآدم ...... » به عنوان اثری اندیشه خواه و اندیشه ورز به دنبال کنکاش در لایه های زندگی اجتماعی است و گریز جهان بینی فیلم از تکرار و خمودگی و تنوع بخشی به روند قصه، از تاکید بر روابط انسانی استفاده کرده است .
در این فیلم ، خلق فضای شادی آور توأم با خنده، تفکر برانگیزی و اصلاحگری همواره به عنوان وجوه بارزش شناخته می شود و کمدی حوادث ضمنی بسیاری رخ می دهد، اما موقعیت اولیه شخصیتها و ماهیت روابطشان بدون تغییر باقی می ماند.
کمدی «دسیسه و موقعیت» در اجرای برنامه های تلویزیونی طرفداران بسیاری دارد و بعدها بر اثر ورود علوم اجتماعی بخصوص روان شناسی ، انواع دیگری از کمدی ظهور کرد که می توان از این نمونه به کمدی "خلق و خو" اشاره کرد،« پسر آدم دختر حوا» از جهتی دیگر ضمن اینکه در ایجاد موقعیت هایش از این کمدی دسیسه بهره می برد ، کنکاشی دقیق و موشکافه ای دارد از نسل امروز تحصیل کرده که جایگاه اجتماعی و رسیدن به یک منزلت اجتماعی و خطاب کردن آنها با عناوینی مثل دکتر ،مهندس ،جناب وکیل ،حضرت روزنامه نگار اولویت بیشتری دارد اما اگر به خانواده های این دو جوان وکیل فیلم دقت بیشتری داشته باشید ایجاد انگیزه های لازم برای زندگی ودست یازیدن به آرامش برایشان اولویت جدی تری محسوب می شود و شخصیت ناصر و همسرش نیز تلالویی از این جهل و عصبانیت بی دلیل است که سر به جان یکدیگر می گذارند.
کمدی پسر آدم .... از نظریه "روانشناسی شخصیت" که بر حسب سنخ فیزیولوژیکی دسته بندی شده، الهام گرفته است. اما "کمدی های رفتاری فیلم " بر حسب نوع جنسیت و رقابت شغلی بنا نهاده شده که انگیزه های اجتماعی بیننده رابیشتر از پیش با فیلم همراه می کند .گویا این نوع کمدی پرطرفدارترین انواع کمدی در جذب مخاطب است.
«پسر آدم دختر حوا » کمدی انتقادی نسبت به رفتارهای نسل امروز است ، نسل امروز درنگاه به قوانین عرفی- اجتماعی خود با دردها یی مواجه می شود ،اتفاقا تصویر زیبا و نکویی که این فیلم از موقعیت زنان در ایران نشان می دهد فیلم را پیش می اندازد .این فرمول که در سینمای ایران از فیلم فارسی های گذشته تاکنون زن نمونه بارز اسباب مطبخ است و طبیعتا در جامعه ای که در یکی از پست های حساسش یک زن صاحب منصب- وزیر محترم بهداشت - دارد ایجاد موقعیت های داستانی برای زنان در دل جامعه می تواند بسیار دلچسب باشد .
والبته این تصویر رها شدن زنان ازسیطره اجباری مردان این بار با نگاهی کمیک ، ایجاد خنده می کند و این مفاهیم بدون آنکه از خط قرمزها و سنتها عبور کند به بیننده منتقل می شود .
پایان پیام/
نظر شما