خبرگزاری شبستان، ایجاد تحول کار خداست. اما ما موظفیم که برای این تحول در درون خود، در زندگی خود و در جهان اقدام کرده و همت و تلاش به عمل آوریم.
از این رو توجه به برخی از نکات که در قرآن به اشاره شده خالی از لطف نیست.
در این زمینه خداوند در آیه 9 سوره فاطر می فرماید:
وَاللَّهُ الَّذِی أَرْسَلَ الرِّیَاحَ فَتُثِیرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَّیِّتٍ فَأَحْیَیْنَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا کَذَلِکَ النُّشُورُ ﴿9﴾
خداست که بادها را می فرستد تا ابرها را برانگیزد سپس ما آنه را بر سرزمین های مرده می رانیم و به وسیله آن زمین مرده را زنده می کنیم .زنده گشتن زمین در روز قیامت نیز چنین است.
شاید یکی از آثار نو شدن فصل ها پس از ریزش برگ ها و مردن طبیعت توجه به روز رستاخیز است که خداوند می فرماید: زنده شدن پس از مردن در روز قیامت هم چنین است.
در جای دیگر خداوند در آیه 57 سوره اعراف می فرماید:
وَهُوَ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَّیِّتٍ فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ کَذَلِکَ نُخْرِجُ الْموْتَى لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ ﴿57﴾
و اوست که پیشاپیش رحمت خود، بادها را به بشارت می فرستد چون بادها ابرهای گران بار را بردارند، ما آن را به سرزمین های مرده روان سازیم واز آن باران می فرستیم وبه باران هر گونه ثمره ای را می رویانیم. مردگان را نیز این چنین زنده می گردانیم شاید پند گیرند.
مراد از کلمه الرحمه در این همان باران است. بادها می وزد، خورشید آب دریاها را به بخار تبدیل می کند. بادها این بخار را به سمت بالا می برد، آنگاه زمین آن را به سوی خود جذب می کند ودر نتیجه قطره های انبوه بر زمین می چکد تمام این فعل و انفعال ها و امثال آن بر وفق سنت های طبیعت انجام می شود و هیچ تردیدی درآن نیست.
لیکن سوال این است که چه کسی این طبیعت را ایجاد کرده و این سنت ها را به آن سپرده است، سنت هایی که میلیون ها قرن یکسان جریان دارد و هیچ دگرگونی درآن پیدا نشده است.
آیا طبیعت خود به خود به وجود آمده است؟ آیا قوانین و سنت ها از آغاز تا پایان به طور تصادفی و بدون سبب برآن حاکم شده اند؟ در این صورت چنین اندیشه ای بهتر است یک اندیشه گزاف و بدون سبب باشد.
در نتیجه، آیا برای این پرسش ها پاسخی معقول و پذیرفتنی وجود دارد؟ جز این که بگوییم آفریننده ای توانا و تدبیر کننده حکیم طبیعت را ایجاد کرده و سنت ها و قوانین را در آن به ودیعه نهاده است .
همه چیز به او منتهی می شود و همه چیز به او نیاز دارد و او به چیزی نیاز ندارد.
بادها و باران و زندگی سرزمین های بی گیاه به طور مستقیم به سنت های طبیعی و با واسطه به آفریننده طبیعت نسبت داده می شود.
کافران می گویند: چکگونه به قیامت ایبمان آوریم در حالی که حتی یک نفر را ندیدیم که پس از مردن دوباره زنده شده باشد؟
آنان این سخن را می گویند حال آنکه با چشمان خود می بینند که زمین پس از مردن زنده می شود.
آنها از این نکته غفلت کرده اند که سبب زنده شدن انسان و زمین یکی است و تنها شکل آنها تفاوت دارد و از این رو خدا به آنها تذکر می دهد شاید برای آنها سودمند باشد یا حجت بر آنها تمام شود.
همچنین خدا در آیه 27 سوره مبارکه فاطر می فرماید:
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِیبُ سُودٌ ﴿27﴾
آیا ندیدی خدا از آسمان باران فرستاد و به وسیله آن میوه های گوناگون رویاندیم؟ و از کوه ها راه های گوناگون پدید آوردیم سفید و سرخ و رنگارنگ و به غایت سیاه.
تغییر فصل ها، روییدن گل ها و مناظر بی حد زیبای اطراف ما همه گویای نشان خالق خود است خالقی که در قدرت و اراده بی همتا است همانند گوناگونی میوه ها که آن هم قدرت خالقش یعنی خدا ی یکتا را نشان می دهد.
خداوند در سوره رعد آیه 4 می فرماید:
وَفِی الأَرْضِ قِطَعٌ مُّتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِّنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَغَیْرُ صِنْوَانٍ یُسْقَى بِمَاء وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِی الأُکُلِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ ﴿4﴾
بر روی زمین قطعه هایی است در کنار هم و باغ های انگور و کشتزارها و نخل هایی که دو تنه از یک ریشه رسته است یا یک تنه از یک ریشه و همه به یک آب سیراب می شوند و در ثمره بعضی بر بعض دیگر برتری دادیم، هر آینه در این ها برای مومنان عبرت ها است.
به رغم اینکه اجزای زمین به هم چسبیده اند به انواع مختلفی همچون دشت، کوه، سخت، نرم، سرسبز، خشک، خاک، شن، سیاه، سفید و امثال آن می شوند.رمز این تنوع، همانا فرمان خداوند و تدبیر او در آفریدگارش است.
عید نوروز در قرآن و فرهنگ اسلامی
واژه عید در قرآن کریم تنها یکبار در آیه 114، سوره مائده آمده است:
قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِّنکَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ ﴿114﴾
عیسی بن مریم گفت: بارالها ، برای ما از آسمان مائده ای فرست تا این روز برای ما و کسانی که پس از ما می آیند، عید باشد که تو بهترین روزی دهندگانی و آیت و حجتی از جانب تو برای ما باشد . ” عید ” روزی است که در آن سود و منفعتی به دست بیاید و در شرع مقدس اسلام، روزهای غدیر، قربان و فطر عید نامیده می شوند که در عید اضحی، قربانی و در عید فطر، زکات فطره مطرح است و در غدیر، حضرت علی (ع) به امامت منصوب شدند . همچنین می توان گفت؛ عید آن روزی است که در آن نماز ویژه ای برگزار کنند یا روزی است که مجمعی در آن فراهم آید و یا آنکه عید روزی است که خلق از ماتم به شادمانی عود کنند یا روزی است که تفاوتی میان درویش و توانگر نباشد یا آنکه عید روز شریف و ارجمندی می تواند باشد . از آیه سوره مائده استفاده می شود که حضرت عیسی مسیح (ع) روز نزول مائده را که سال روز وقوع یک معجره الهی در تاریخ است، برای همه انسان ها عید قرار داده است تا این روز، آیت و حجتی از جانب خداوند برای مردمان در تمامی اعصار بوده باشد و به میمنت این پدیده پربرکت همه ساله شادمانی و خجستگی آن روز تکرار شود.
از آنجا که مائده به معنای خوان پرنعمت، تنها دوبار در سوره مائده آمده است، می توان گفت ؛ نزول رزق از آسمان به درخواست حضرت عیسی مسیح (ع) ویژگی خاصی داشته که به خاطر آن عنوان مائده را به خود گرفته است.
راغب اصفهانی می گوید: مائده طبق و خوانی است که در آن طعام باشد که هم به آن طبق و هم به طعام مائده گفته می شود. بنابراین، عید در این آیه اشاره دارد به نزول یک برکت آسمانی در پوشش طبق یا طبق هایی از طعام و خوردنی که می تواند تکرار و بازگشت آن روز نیز همان برکات را به همراه داشته باشد و از این جهت، آیت و حجتی دیگر از جانب خداوند متعال برای انسان ها و فرصتی دیگر برای ایجاد ارتباط با خدا و ذکر و یاد او در دل ها و زبان ها باشد.
عید در روایات اسلامی
جمعه، فطر، اضحی و غدیر خم، مهم ترین روز هایی هستند که از آنها در روایات اسلامی با عنوان عید یاد شده است و هر یک از این روزها اعمال و آداب و مراسم مشترک یا خاص خود را دارند.
مهم ترین اعمال و آداب مشترک این اعیاد عبارتند از : غسل کردن و حمام کردن، پوشیدن جامه نیکو، استعمال بوی خوش، خواندن نماز و ادعیه ضمن آنکه هر یک از آنها اعمال ویژه خود را نیز دارند.
نکته جالب توجه در این اعمال و آداب و ادعیه آن است که غالبا به نزول فرشتگان و ارواح وارستگان و فرود آمدن برکات آسمانی اشاره می شود. چنانکه تلاوت سوره قدر، به منظور اشاره به قدر و شرف و عظمت این اعیاد و تأکید بر نزول فرشتگان و روح از آسمان مانند آن، نوعا در نماز های ویژه این اعیاد مطرح است.
در شب جمعه، ملائکه از آسمان به زیر می آیند با قلم های طلا و صحیفه های نقره، و در پسین پنجشنبه و شب جمعه و روز جمعه تا غروب آفتاب جز صلوات بر محمد (ص) و آل او چیز دیگری نمی نویسند.
شب عید اضحی ( قربان ) از لیالی متبرکه است و یکی از آن چهار شبی است که نگاه داشتن احیا در آن شب توصیه شده است چرا که درهای آسمان در این شب باز است.
در روایات آمده است که فضیلت شب عید فطر کمتر از شب قدر، شب نزول قرآن، ملائکه و روح نیست. عید غدیر خم نیز از عظیم ترین اعیاد است و نامش در آسمان روز عهد معهود است و آن روزی است که حضرت رسول (ص) امیرالمؤمنین (ع) را به خلافت خود برگزید. احسان و انفاق در این روز، چون شب قدر، اجری چندین برابر روز های دیگر دارد.
گفتنی است که در بعضی از ادعیه مربوط به این اعیاد وسعت رزق از خداوند متعال که خیرالرازقین است درخواست می شود.
عید نوروز و آداب آن
مفاتیح الجنان شیخ قمی، روایتی از معلی بن خنیس را درباره نوروز ذکر کرده است که اعمال این روز و دعای مربوط به آن را همراه دارد. در بحار الانوار مجلسی روایات معلی بن خنیس را به تفصیل آورده است. در آن روایات به فضیلت و برتری این روز نسبت به سایر ایام بسیار پرداخته است و یکی از روایات مفصل معلی بن خنیس، نوروز را این گونه تجلیل کرده است:
نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، روزی است که جبرئیل بر نبی (ع) نازل شد، روزی است که رسول اکرم (ص)، علی (ع) را بر دوش کشید تا بت های قریش را از بالای کعبه رمی کند، روزی است که نبی (ع) به وادی جن رفت و از ایشان بیعت گرفت، روزی است که برای علی (ع) از مردم بیعت گرفت ( غدیر خم)، روزی است که قائم آل محمد (عج) ظهور خواهد کرد و روزی است که امام عصر (عج) بر دجال پیروز خواهد شد.
و اما روایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنان اینچنین است: ” چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوش و به بهترین بوی های خوش خود را معطر گردان. پس چون از نماز های پیشین و پسین و نافله های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار.
همان طور که مشاهده می شود، این روز نیز چون اعیاد اسلامی با غسل کردن، پوشیدن جامه نو و معطر گردیدن به بوی های خوش و روزه داشتن آغاز می شود، ضمن آنکه نمازی مشابه نماز های سایر اعیاد اسلامی دارد.
نماز عید نوروز
نماز عید نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد و سوره های قدر ، کافرون ، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و همین طور اعمال روز عید غدیر خم وارد شده است. از آنجا که قرائت سوره قدر در نماز عید نوروز توصیه شده است می توان دریافت که عید نوروز نیز چون دیگر اعیاد اسلامی با نزول برکات و آیات الهی همراه بوده است .
دعای عید نوروز
دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر رسول اکرم ( ص) و آل او و اوصیا و همه انبیا و رسولان آغاز می شود. آن گاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه می یابد.
در این دعا آمده است:
هذا الذی فضله و کرمته و شرفته و عظمته خطره
این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن نیز آمده است.
نوروز در آیات و روایات
نوروز از منظر امام صادق علیه السلام :
معلّى می گوید: در صبحگاه نوروز به حضور امام صادق علیه السلام رسیدم. حضرت از من پرسید: معلّى آیا از امروز چیزى می دانى؟ گفتم: خیر، لیکن ایرانیان امروز را بزرگ می دارند، به همدیگر تبریک می گویند. امام فرمود: گرامیداشت امروز به سبب وقایعى است که براى تو بازگو می کنم:
نوروز همان روزى است که خداوند از بندگان خود میثاق گرفت که بنده خدا باشند، براى او شریک قایل نشوند و غیر از خداوند کسى را عبادت نکنند.نوروز همان روزى است که براى اولین مرتبه خورشید طلوع نمود یعنى روز روشنایى و درخشش است.
نوروز روزى است که کشتى نوح بر جودى نشست . یعنى روز نجات از عذاب الهى است. نوروز روزى است که حضرت ابراهیم علیه السلام بت ها را شکست یعنى روز مبارزه با شرک و بت پرستى است .
نوروزهمان روزى است که جبرئیل امین بر پیامبر صلی الله علیه و آله هبوط نمود یعنى روز دریافت پیام الهى است.
نوروزهمان روزى است که رسول الله صلی الله علیه و آله حضرت على علیه السلام را بر دوش گرفت و بت هاى قریش را از بالاى کعبه به زمین ریخت یعنى روز پیراستن خانه هاى پاک از آلودگی هاست.
نوروز روزى است که پیامبر صلی الله علیه و آله حضرت على علیه السلام را در محل غدیر خم به مردم به عنوان امیرمؤمنین معرفى کرد یعنى روز پیمان با ولایت است .
نوروز همان روزى است که قائم آل محمد صلی الله علیه و آله، حضرت مهدى علیه السلام، ظهور پیدا می کند و بر دشمنان عدالت پیروز می گردد و حکومت عدل اسلامى تشکیل می دهد.
قال الصادق (ع) : ما من یوم نیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج لانه من ایامنا و ایام شیعتنا ، حفظته العجم و ضیعتموه انتم ( بحارالانوار جلد 59 )
امام صادق (ع) فرمودند: نوروز که می آید ما منتظر فرج آل محمد (ص) هستیم، زیرا نوروز از روزهاى ما و روزهاى شیعیان ما است. شما آن را از دست دادید و پارسیان آن را نگه داشتند.
عید از منظر حضرت علی (ع)
عید از نظر علی (ع) این است که هر روزی که در آن روز معصیت خدا نشود و گناهی انجام نگیرد، آن روز را عید خوانده است. کل یوم لا یعصی الله تعالی فیه فهو یوم عید
پایان پیام/
نظر شما