امام صادق(ع) در علوم مختلف کرسی درس و بحث گذاشتند

حجت الاسلام محمد صدارت کارشناس مذهبی در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در خصوص اینکه چرا مذهب شیعه به عنوان مذهب جعفری شهرت یافته؛ گفت: بعضی فکرمی‌کنند که مذهب شیعه از زمان امام جعفرصادق(ع) پایه ریزی شده است؛ یا حتي قبل از آن،اصلاً مبنایي بر آن مطرح نشده و اين اشتباه است ما درروايات داریم که پیامبر می فرماید: حسین منی و انا من حسین در رابطه با انا من حسین در تفسیرها اشاره می شود به اینکه دین پیغمبر توسط امام حسین حفظ و نگهداری شده این به آن معناست که دشمن می توانست کاری انجام دهد که اثری از دین باقی نماند ولی خون امام حسین باعث شد تا دین اسلام بیشتر از پیش حفظ شود. در رابطه با مذهب شیعه باید گفت: وجه تمایز مذهب شیعه با دیگر مذاهب از غدیر مشخص میشود.

 وی ادامه داد: در روز غدیر خم پیامبر صلي الله عليه وآله ،علی علیه السلام را به عنوان جانشین خود معرفی کرد اما بعدها، افراد دیگری را آوردند و به عنوان جانشین پیامبر معرفی کردند در اینجا بود که مذاهب دیگر به وجود آمد.

 کارشناس مذهبی در مورد اینکه امام صادق نسبت به سایر ائمه شیعه از فرصت طولانی تری برای فعالیت‌های علمی برخوردار بودند بیان داشت: در طول زندگی چهار امام اول فرصت براي اینکه مبانی فکری و اعتقادی مذهب شیعه به صورت آشکار مطرح باشد روز به روز کمتر می شد و دستگاه حاکم به حکومت اسلامی اجازه نشر این عقاید را نمی داد.

 حجت الاسلام صدارت اظهارداشت: ما در بعضی دوران جعل حدیث داشتیم در بعضی دوران سب (ناسزا گویی) بر امیرالمومنین را بالای منابر داشتیم؛ دستوراتی از این قبیل که باعث می شد مردم را از مبانی اعتقادی شیعه دور نگه دارند.

 وي ادامه داد: در زمان امام صادق اتفاقی که افتاد، اين بود؛ مبانی فکری و اعتقادی شیعه دوباره مطرح شد، کرسی درس برپا گردید، این دروس برای افراد مختلفی از کل جامعه اسلامی بیان می شد، به عبارت دیگر به کشورهای مختلف صادرمی گردید این مبنای اندیشه در کشورهای مختلف مطرح گردید و باعث شد این فرهنگ و اعتقادات شیعی به کل جامعه اسلام رسوخ پیدا کند.

کارشناس مذهبي گفت: به این طریق مبانی اندیشه هاي فکری و گفتمانی شیعه احیا شد و به این سبب مذهب ما را به نام امام صادق مي شناسند و تحت عنوان شیعه جعفری ازمذهب ما یاد مي شود؛البته این موضوع حاکی بر این نیست که بگوییم ما شیعه علوی، حسنی و حسینی نیستیم و جعفری هستیم بلکه باید گفت: این بزرگان همه از یک نور واحد اهل البيت هستند.

حجت الاسلام صدارت در مورد طولانی بودن فعالیت های علمی امام صادق گفت: به علت تغییراتی که در حکومت اتفاق افتاد گفته شده در يک دوره، حکومت امویان  سر کار بودند ودر دوران امام صادق  که تغيير و تحولاتي رخ داد عباسیان سرکار آمدند و به طور کلی درآن دوران دشمنان اهل بیت سرگرم همدیگر بودند و با هم برخورد و چالش داشتند .

وي ادامه داد: به نوعی فرصت مهیا بود وکسي با جلسه های درس و بحث امام صادق کاری نداشت و از طرف دیگر امام در هیچ کدام از این اختلافات و وقایع دخالت نمی کردند؛ به دلیل نداشتن یارانی که کمک کنند تا حکومت به دست اهل بیت برگردد.

 امام صادق در این جنگ ها مشارکت نمی کردند و حتی شهادتشان هم  در این جنگ ها نبوده  لذا این موقعیتها فرصت را فراهم می‌کرد تا جلسات بحث و درس مهیا باشد،  در این زمان از امام صادق به عنوان شیخ الائمه نام می بردند

امام صادق در عمر پر برکت و طولانی که داشتند و آزادی که برای جلسات درس و بحث براي ايشان  مهيا بود،باعث می شد نسبت به بقیه ائمه بهتر بتوانند به مباحث علمی بپردازند و همچنین از همه جهان اسلام شاگرداني داشته باشند که در درس و بحث امام شرکت کنند

وي خاطرنشان کرد:به علت خفقاني که در قبل و بعد از امام صادق بود؛ باعث شد امام صادق در دوران خودشان  فعالیت های علمی بیشتری داشته باشند.

 کارشناس مذهبی در پاسخ به اینکه امام در آرامش کامل به مباحث علمی می پرداختند و هیچ مخالفتی با ایشان نبود گفت: نباید فکر کنیم که دشمنان با امام هیچ کاری نداشتند بلکه زمان خلفای اموی و عباسی يا هر دو سلسله از امام صادق می ترسیدند و مراقب بودند تا امام باعث تهدیدشان نشود.

 امام نیز تقیه(انکار) می کردند نفوذی‌های دستگاه خلافت بین شاگردان امام بودند و امام را در هر لحظه تحت نظر داشتند و صحبت هایی که مردم با امام داشتند همه تحت نظر دستگاه خلافت بود، امام تحت فشار بودند که حتی یک لحظه حرکتی علیه دستگاه خلافت از ایشان سر نزد.

حجت الاسلام صدارت در مورد اينکه شبکه نمایندگان امام چه کسانی بودند گفت: یکی از اتفاقات خوبی که در زمان امام صادق کلید خورد و تا الان شیعه ازآن در حال بهره بردن است شبکه وکالت است که امام نمایندگانی را از بین شاگردان خود در شهرهای مختلف انتخاب می کردند وآنها پاسخگوی سوالات مردم بودند

شبکه وکالت به عنوان شبکه نمایندگان یا نایبان امام از زمان امام صادق شروع شد و پس از امام صادق مرحله به مرحله توسط ائمه تقویت گردید

کارشناس مذهبی افزود: علت شبکه وکالت يا نايبان امام این بود که  ذهن جامعه آماده شود و مردم آگاهی پیدا کنند که دوران غیبت امام نايبانی دارد مثل فقها و علما که باید به آنها مراجعه کنند و پاسخ های سوالات خود را از آنها دریافت نمایند. در حال حاضر هم میبینیم که فقها مراجع تقلید در دوران غیبت، نمایندگان امام زمان هستند که پاسخ گوی سوالات مردم میباشند این شبکه که شیعه را حفظ کرده جزء ابتکارات امام صادق علیه السلام مي باشد.

حجت الاسلام صدارت در پاسخ به اینکه آیا دوران امام صادق آثار و برکات دیگری هم داشته گفت: در علوم مختلف کرسی درس و بحث گذاشتند و بسیاری از دانشمندان، مخترعین ،مکتشفين از شاگردان امام هستند

وي ادامه داد: در مباحث اعتقادی، مذاهب مختلفی در بین مسلمین ایجاد شد که بزرگان آنها از شاگردان امام بودند و همچنین نشر علم و جهاد علمی که در دوران امام صادق اتفاق افتاد یک حرکت ارزنده کم نظیر بود که در دوران سایر ائمه نظیر نداشت، این جریانات در دوران امام محمد باقر بود، اما در زمان امام صادق با وسعت بیشتری انجام شد و مردم دنیا در علوم مختلف با کلام امام صادق و دین اسلام آشنا شدن همانطور که می بینید دین اسلام، عجب دین جامع و کاملی است.

کارشناس مذهبی در پایان در مورد اینکه امام صادق چگونه و توسط کدام خلفای وقت به شهادت رسید؛ گفت:خلفای عباسی آزار و اذیت بسیاری را در سالهای آخر عمر بر امام صادق(ع) وارد کردند و حتی حاکم مدینه خانه ایشان را به آتش کشید که البته امام معصوم(ع) از این توطئه جان سالم به در برد. اما ترس و کینه عباسیان از محبوبیت امام صادق(ع) میان مردم، روز به روز بیشتر می شد تا اینکه سرانجام به دستور منصور دوانیقی خلیفه بغداد در 25 شوال سال 148 هجری قمری با انگور زهرآلود ایشان را به شهادت رسانند.