خبرگزاری شبستان: مشتری سازمان در سازمان‌های دولتی و انتفاعی نقشی در مدیریت و اداره امور سازمان ندارد و مرز بین مدیر، کارمند و مشتری کاملا مشخص است. مسجد از این نظر تفاوت عمده‌ای با این سازمان‌ها دارد و مخاطب و مشتری مسجد نقش پررنگی در اداره امور و موفقیت آن دارد.
مأمومین مسجد در حقیقت جمعی از مسلمانان هستند که برای عبادت پروردگار متعال گردهم می‌آیند و با یکدیگر تعامل دارند. با توجه به آیات تألیف قلوب در قرآن کریم، وجود خلق نیکو و الفت بین قلوب بین مأمومین اهمیت دارد.
شایستگی‌های مأمومین در چهار مؤلفه تقسیم‌بندی شده است. این چهار مؤلفه عبارتند از: الف- سرمایه معنوی ب- سرمایه اجتماعی ج- آگاهی به آداب حضور د- رعایت آداب حضور.
در گام اول سرمایه معنوی مأمومین به مثابه ظرفیت ایمانی و اخلاقی آنها اهمیت دارد. داشتن خلق نیکو، الفت بین قلوب، قصد خودسازی، قصد کسب ثواب و مغفرت و جبران مافات از شاخص‌های مهم معنوی مأمومین است. داشتن قصد و نیت والا از حضور در مسجد نشانه شایستگی مأمومین یک مسجد است.
در حدیثی از رسول خدا (ص) چنین نقل شده است که هر کس به خاطر چیزی به مسجد بیاید بهره او از مسجد همان است. آگاهی به آداب حضور است. در فقه اسلامی به منظور رعایت تقدس و حرمت مسجد، استفاده از ظرفیت‌های معنوی آن و پرهیز از بروز مشکلات رفتاری مأمومین، احکام و مقرراتی در سه مستحبات، مکروهات و محرمات به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
ابوبصیر از حضرت صادق (ع) پرسید: چرا امر به بزرگ داشتن مساجد شده است؟ حضرت فرمود: همانا به تعظیم مساجد امر شده چون مسجد خانه‌های خدا در روی زمین‌اند.
از امام باقر (ع) نقل شده رسول خدا (ع) به جبرییل فرمودند کدام زمین‌ها نزد خداوند تبارک و تعالی دوست‌داشتنی‌تر هستند؟ گفت مساجد، همچنین کسانی که به مسجد می‌آیند و دیرتر از دیگران بیرون می‌روند، دوست‌داشتنی‌ترین مردم نزد خداوند هستند.
لازم است فرد مسلمان هنگامی که قصد رفتن به خانه خدا یا حریم در حد توان خود در شناخت و رعایت آداب حضور، هر چه بیشتر بتواند از فضیلت‌های این مکان مقدس بهره‌مند شوند. حضور در مسجد نیازمند رعایت شرایط و مقدماتی است. آیه 31 سوره خذوا زینتکم عند کل مسجد. زینت خود را برای حضور در هر مسجدی بردارید. صاحب تفسیر نور معتقد است این آیه هم می‌تواند اشاره به زینت‌های جسمانی باشد و هم زینت‌های صفات انسانی، ملکات اخلاقی، پاکی نیت و اخلاص. در روایات آراستگی ظاهر، عطر زدن و لباس زیبا پوشیدن از مصادیق زینت شمرده شده‌اند.
از امام حسن (ع) نقل است هنگامی که به نماز برمی‌خواست بهترین لباس‌هایش را می‌پوشید. به او گفتند ای فرزند رسول چرا بهترین لباس‌هایت را می‌پوشی؟ فرمود خدا زیبا است و زیبایی را دوست دارد و من نیز خود را برای او می‌آرایم زیرا خداوند می‌فرماید خذوا زینتکم عند کل مسجد، بنابراین دوست دارم بهترین لباسم را بپوشم.
حضور در مسجد دارای مستحباتی است از جمله زینت و آراستگی، لباس پاکیزه و قیمتی پوشیدن، خوشبو کردن خود، خضوع و خشوع، با وضو بودن خواندن دعای ورود و خروج، گام نهادن با پای راست، خواندن نماز تحیت، رو به قبله نشستن و جا باز کردن برای دیگران، تمیز نگه داشتن مسجد و غبارروبی، از دیگر آدابی است که در روایات، فضیلت زیادی برای آن ذکر شده است.
مکروهات حضور در مسجد عبارتند از: حضور با بوی نامطبوع، صحبت کردن راجع به کارهای دنیا، بلند کردن صدا (بدون دلیل شرعی فریاد یا قهقهه‌زدن)، خرید و فروش در مساجد، خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، اعلام اشیای گمشده در مسجد، داد و ستد در مسجد، خوابیدن در مسجد، محل عبور قرار دادن مسجد، سخن لغو و کارهای بیهوده، پرتاب کردن سنگ‌ریزه در مسجد، آب دهان انداختن در مسجد، اجرای حدود و سلاح کشیدن در مساجد.
در احادیث توصیه‌هایی نیز به اهل مسجد شده است: آهسته بودن راز و نیاز با خداوند و تلاوت قرآن و نماز برای جلوگیری از آزار دیگران، دور نگه داشتن مسجد از مشاجره و خصومت و عدم فخرفروشی بر یکدیگر در مسجد.
در حدیث پیامبر (ع) فرمودند: در آخرالزمان مردمی یافت می‌شوند که در مساجد حضور یافته و تشکیل جلسه می‌دهند، آن‌گاه از دنیا و دوستی دنیا سخن می‌گویند. شما با چنین افرادی هم‌نشینی نکنید پس خدا هم کاری به آنه دارد. از حضرت علی (ع) نقل است که فرمود هر کس چیزی بخورد که بوی آزاردهنده‌ای داشته باشد هرگز نباید به مسجد نزدیک شود.
آداب حضور در مساجد و نماز جماعت، پرهیز از سخن گفتن به هنگام اذان و اقامه و فقط زمزمه نمودن فرازهای اذان است. امام موسی بن جعفر (ع) از قول امام حسین (ع) روایت فرمودند که در مسجد نشسته بودیم که ناگاه مؤذن بر بالای مناره رفت و گفت الله اکبر الله اکبر، آن‌گاه امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب گریست و با گریه‌اش ما هم گریستیم. هنگامی که اذان تمام شد فرمود آیا می‌دانید مؤذن چه می‌گوید؟ گفتیم خدا و رسول و وصی او بهتر می‌دانند. آن‌گاه فرمود اگر بدانید چه می‌گوید بسیار کم خنده کرده و بسیار می‌گریستید.
پایان پیام/
نظر شما