خبرگزاری شبستان،گروه اندیشه،بی‌تردید یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی، بنای «دولتی دینی» در ایران است. این آرمان که مهمترین دستاورد این انقلاب است بر تمام ابعاد کنونی زندگی ما سایه افکنده است. با این همه، همواره این پرسش مطرح بوده است که مراد روحانیت از «دولت» در ترکیب «دولت اسلامی» چیست؟ و بر چه مدلولی دلالت می‌کند؟ بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد اغلب آنان بدون این که تصویر روشنی از بافت «دولت» داشته، صرفاً آن را به عنوان بخشی از آرمان سیاسی خود به کار می‌برند و تنها از «ضرورت» بنای آن سخن می‌گفتند. اما به تدریج که «دولت» به مفهومی کانونی برای آنان مبدل شد و از نزدیک با ابعاد جدید «دولت» آشنا شدند؛ کوشیدند در قبال بافت قدیم یا جدید «دولت»، موضع سلبی یا ایجابی اتخاذ کنند و بدین‌گونه پای «دولت» را به گفت و گوهای درون مذهبی خود باز نمایند.
در بخشی از مقدمه این اثر ارزشمند آمده است: مهمترین پرسش این پژوهش، آن است حوزویان راه سوم، چه برداشت و فهمی از دولت مدرن دارند و به تبع چه موضعی در قبال آن اتخاذ کرده‌اند؟ این پرسش که خصلتی دو وجهی دارد، ابتداء می‌کوشد برداشت روحانیت راه سوم از دولت جدید را به تصویر در آورد و سپس موضع یا همان راه حلی که آنان در قبال این دولت در اندیشه دینی باز نموده‌اند را مورد توجه قرار دهد. در امتداد چنین پرسشی، سوالات دیگری نیز وجود دارد که جنبه فرعی دارند. این سوالات عبارتند از:
دولت مدرن چیست و از چه شرایط لازم و کافی برخوردار است؟
تمایزات دولت مدرن با دولت سنتی چیست؟
دولت بودگی دولت از منظر روحانیت به چیست؟
مشکلات روحانیت در چنین رویارویی با تغییرات دولت بویژه در موضوعاتی از قبیل؛ قانون، انتخابات، حزب، وکالت و نمایندگی و حقوق شهروندی، چه بوده و چگونه این عناصر را در دولت اسلامی خود یعنی مشروطه و جمهوری اسلامی بازتاب داده است؟
در واقع، طرح پرسش‌های فرعی به ما کمک خواهد کرد تا برخی از مفاهیم کلیدی این پژوهش مثل دولت قدیم و جدید را از نمایی نزدیک مورد تجزیه و تحلیل، و سپس توضیح دهیم که اساسا روحانیت، چه پدیده‌ای را دولت می‌نامد و «دولت بودگی» دولت را به چه می‌داند؟ هر تصویری که روحانیت در این باره ارائه نماید در تفسیر و موضع آنان در قبال بافت دولت جدید تاثیر می‌گذارد. این دولت بودگی در مباحث روحانیت شیعه در استعاره‌های تشبیه دولت به «جد و اب»، «وقف»، «محکمه و قضاء» و «ارث» و … برجستگی خاصی یافته است که در این تحقیق به آن اشاره می‌شود.
با توجه به اینکه فهم و موضع روحانیون راه سوم از دولت جدید متفاوت است، به نظر می‌رسد روحانیت نواندیش شیعه، متوجه تغییرات جدید در بافت دولت شده و علاقه‌مند است با روش‌ها و رویکردهای مختلف فقهی و فلسفی، از مفهوم قدیم دولت فاصله گیرد و حقوق مردم در حوزه مشترکات را به رسمیت شناسد.
گفتنی است، کتاب روحانیت و دولت مدرن اثر جناب آقای دکتر عبدالوهاب فراتی با قیمت ۶۵۰۰۰ تومان راهی بازار نشر شد. علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
نظر شما