به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی امروز در نشست علمی وجوه اندیشه سیاسی اربعین که به همت گروه سیاست پژوهشگاه و با همکاری مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات دینی، معاونت بین الملل بعثه مقام معظم رهبری و دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: در نخستین چهلم حادثه عاشورا اهل‌بیت(ع) پایه‌گذار ماجرای اربعین بودند و این ظرفیت تاریخی از همان زمان ایجاد شده و تا امروز بیش از هزار و اندی سال باقی مانده است.
وی با بیان اینکه راهپیمایی اربعین یک ظرفیت بالقوه بسیار مهمی است که با احیای آن می‌توان تمدن سازی و امت سازی کرد، عنوان کرد: امروز مکتب اهل‌بیت(ع) و جهان اسلام نیاز به چنین ظرفیت‌های مهمی دارد. با تحلیل فلسفی حادثه عاشورا و اربعین می‌توان فهمید که ظرفیت بالقوه اربعین با همه قدمت آن هنوز جایی شکوفایی دارد و بالقوه است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اولین تحلیل از فلسفه راهپیمایی اربعین احیا و تقویت هویت فردی اربعین است. این بخش اربعین قدمت تاریخی دارد یعنی اربعین همیشه بوده است در این سالها از سال ۶۱ به این طرف هیچگاه اربعین تعطیل نشده است؛ چرا که در روایات اهل بیت(ع) و ائمه معصومین(ع) به احیای اربعین تاکید کردند، اما هیچ وقت استفاده تمدنی در احیا و تقویت امت اسلامی نشده است. از زیارت اربعین بیشتر در جهت خودسازی، ارتباط معنوی، جنبه‌های تهذیبی استفاده شده است و معمولاً در اربعین ها علما و متدین فقط به قصد ثواب در اربعین شرکت می‌کردند اما برای برنامه برای احیای امت اسلامی نبود اگر هم بوده بسیار کم عمق بوده است.
حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با بیان اینکه هویت سازی در زمینه اربعین بسیار اهمیت دارد، گفت: بسیاری از افراد که در این مراسم شرکت می کنند می توانند یک ارتباط معنوی بین خود برقرار کنند که بر محورحماسه کربلا و قیام عاشورا باشد زیرا الگوهای تاریخی از این جهت مهم است و وفاداری فردی را به عنوان یک آرمان متعادل و متعالی تقویت می‌کند.
وی با اشاره به بعد همبستگی اربعین، بیان کرد: اربعین علاوه بر جنبه‌های فردی یک مناسک جمعی دارد و جامعه اسلامی و متدینین به این روح جمعی و همبستگی که بر محور امام حسین(ع) ایجاد می‌شود نیاز دارند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه فلسفه دیگر اربعین مسئله امت سازی است، گفت: همانگونه که در اصل ماجرای عاشورا و کربلا امت‌سازی یکی از اهداف امام حسین(ع) بود، احیای اصل اسلام بر محور امت اسلامی هدف اصلی اربعین است که در قضیه اربعین برای امت اسلام و همه کسانی که حضور دارند هویت‌بخشی می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با بیان اینکه مناسبات فراملی و فرامرزی که در اربعین ایجاد می‌شود برای امت سازی اسلامی بسیار مهم است، عنوان کرد: فلسفه دیگر اربعین در زمینه تمدن سازی است. تمدن‌سازی در دین عناصر کلیدی و مبادی اساسی می خواهد که عاشورا یکی از بزرگترین مبادی تمدن اسلامی برای اسلام و مکتب اهل بیت(ع) است؛ بنابراین اربعین و مراسم اربعین می‌تواند به تمدن سازی کمک کند چراکه عناصر فرهنگی و معنوی که در هر تمدنی وجود دارد منشوری می خواهد که اربعین منشور مهمی در این زمینه است.
وی با اشاره به اینکه خداوند در قرآن کریم می فرماید شما دشمن یکدیگر بودید خداوند بین دل‌های شما محبت و رحمت ایجاد کرد و با یکدیگر متحد شدید، اظهار کرد: یکی از کارکردهای اربعین این است که بین انسان های مختلف از ملیت های مختلف و کشورهای مختلف ارتباط، محبت و الفت ایجاد می‌کند. هشت سال دشمنان بین ملت ایران و عراق کینه و جنگ ایجاد ایجاد کرده بودند اما اربعین سبب شد بین آنها وحدت ایجاد شود. اربعین از مصادیق این آیه است که خداوند می‌فرماید شما نعمت الهی را ذکر کنید که دشمن یکدیگر بودید خداوند بین شما الفت و وحدت ایجاد کرد. ایجاد وحدت و الفت در سطح امت یک امر صرفا ملی نیست بلکه فراملی در حد امت است لذا یکی از فلسفه‌های اربعین امت سازی و یکی از کارکردهای آن این است که باید از این ظرفیت در مسیر امت سازی استفاده کنیم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه یکی از کارکردهای اربعین تولید قدرت از هر پدیده ای در مسیر امت‌سازی است، اظهار کرد: امت برای این شکل می‌گیرد که قدرت تولید کند اربعین این ظرفیت را دارد و می‌تواند قدرت مکتبی برای امت اسلامی ایجاد کند و همزمان با آن عوامل واگرایی، جداگرهای و تفرقه های جهان اسلام را از بین ببرد. بازتولید حادثه عاشورا یکی از عواملی است که در مقوله اربعین می توان به آن رسید چراکه اربعین احیاگر و سازنده قضیه عاشورا است.
حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با بیان اینکه جریان سازی تاریخی در مقوله اربعین از مسائلی است که بسیار باید مورد توجه قرار بگیرد، ابراز کرد: امام حسین(ع) در ماجرای عاشورا فرموند مثل من با مثل یزید هیچگاه بیعت نمی‌کند و این فرمایش جریان سازی تاریخی است که عاشورا و اربعین می‌تواند آن را بازسازی کند. تقویت خودآگاهی مکتب اهل‌بیت(ع) در مراسم اربعین نوعی حرکت حماسی است که در ادامه حماسه عاشورا مطرح می‌شود. همه کسانی که دل در گرو اربعین دارند به صورت حضوری یا کسانی که از دور به این پدیده علاقمند هستند به یک خودآگاهی می رسند و نوعی وفاداری برای آنها نسبت به عاشورا ایجاد می‌شود که هویت مکتبی اهل‌بیت(ع) احیا شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تقویت وفاداری به آرمان ها و الگوهای حماسی که در اربعین مطرح است برای همه کسانی که علاقه ای به اربعین دارند است و صرفا مخصوص تشیع نیست بلکه مخصوص همه امت اسلام است که توسط سبط پیامبر(ص) برای احیای دین بود.
نظر شما