سوم اسفند سالروز تخریب حرم عسکریین در سامرا

به گزارش خبرگزاری شبستان، سوم اسفند ماه یادآور سالروز تخریب حرم عسکریین (ع) در سامرا از سوی وهابیت است. داستان از این قرار بود که در روز چهارشنبه ۲۳ محرم الحرام ۱۴۲۷قمری مصادف با ۳ اسفند ۱۳۸۴شمسی تروریست ها به رهبری ابومصعب زرقاوی، با پوشیدن لباس نیروهای تکاور عراق، وارد حرم عسکریین شدند و اسلحه نگهبانان را مصادره و آنها را به همراه خادمان حرم، در یکی از غرفه های صحن زندانی کردند و با کارگذاری مواد منفجره TNT به وزن حدود ۲۰۰ کیلوگرم در داخل بنا، حرم مطهر را منفجر کردند.

در نتیجه این بمب َگذاری، گنبد بنا با پوشش آجری و طلاکاریش و همچنین تزئینات کاشی کاری در دیوارهای آن، فرو ریخت. شدت این انفجار به حدی بود که برخی از مصالح و تزئینات به کار رفته تا شعاع نیم کیلومتر به بیرون پرتاب شد. اما به علت استحکام بنا، پایه های گنبد، بدنه اصلی و دیوارها، سالم باقی ماند.

بقعه و آستان عسكریین، امام هادی و امام حسن عسكری سلام الله علیهما، شهر تاریخی سامراء را در تاریخ به عنوان شهر مذهبی ثبت كرده است. تلاش و همت قابل تقدیر و تحسین خلیفه ها و حكم رانان دوره های اسلامی و بزرگ مردان دینی و سیاسی برای احیا و توسعه حرم مطهر، آن شهر را زنده نگه داشته است.

محل زندگی این دو امام  در حلقه پادگان های نظامی قرار داشت. تولیت، حفظ و نگه داری این مكان در دست شیعیان بود. امام حسن(علیه السلام) خادمی داشت كه در این خانه ساكن بود و هرگاه قسمتی از آن خراب می شد آن را ترمیم می كرد. این امر تا 328 ق، پایان عصر غیبت صغری، ادامه داشت. بنای مرقد توسط ناصر الدوله حمدانی شیعی، برادر سیف الدوله، برای قبر این دو بزرگوار ساخته شد. او در 333 ق، اطراف سامراء را دیوار كشید. قبه ای برای حرم بناكرد و روی صندوق قبر پوشش قیمتی قرار داد و خانه هایی را در اطراف حرم برای زائران ساخت.

از دیگر پادشاهان آل بویه كه در این راه منشأ اثر شده اند می توان معزالدوله را نام برد. او در 337ق گنبد و صحنی برای حرم ساخت و حوض و سردابی در آن تعبیه كرد و ضریحی از چوب پیرامون قبر برافراشت.
عضد الدوله دیلمی، اقدام های زیادی در بازسازی و توسعه حرم امامان شیعه انجام داد. از دیگر كسانی كه به بازسازی و تعمیر مقبره ها اقدام كردند می توان ارسلان بساسیری را نام برد. وی پس از آن كه بغداد را تصرف كرد، در 445 ق تعمیراتی بر حرم انجام داد ؛ بنایی از گچ و آجر برمرقد ساخت و دو ضریح از چوب ساج بر قبر دو امام همام نصب9 و اطرافش را با طلا تزیین كرد. این بنا تا 640 ق باقی بود ولی آن دو ضریحی كه بساسیری ساخته بود در آتش سوخت و همان سال دو ضریح زیبای دیگری توسط ابن طاووس جای گزین آن شد.

سلطان بركیارق بن ملك شاه، از پادشاهان سلجوقی، نیز به تعمیر و بازسازی حرم همت گماشت. وزیر شیعی او، مجد الملك قمی براوستانی، در 495 ق بانی این كار شد. در سال  606 ق حرم عسكریین دچار آتش سوزی شد و بخش هایی از آن آسیب دید. خلیفه الناصر لدین الله در میان خلفای عباسی تنها خلیفه ای است كه نسبت به شیعه و پیشوایان عسكریین محبت و ارادت می ورزید.

درسال 640 ق بقعه شریف، برای بار دوم، آتش گرفت. این حریق بر اثر سقوط یك شمع بزرگ، كه حرم را روشن می كرد، رخ داد. در این واقعه ضریحی كه ارسلان بساسیری ساخته بود در آتش سوخت. پس از آن المستنصر بالله، آخرین خلیفه عباسی، به بازسازی حرم عسكریین، به ویژه ضریح یاد شده، پرداخت. این كار تحت اشراف احمد بن طاووس، از عالمان بزرگ و محدثان شیعه(ف 732 ق) انجام پذیرفت. خلیفه مسجد و مدرسه های زیادی را در سامراء بنا كرد و حوزه علمیه تشیع را در قرن هفتم رونق بخشید. این تلاش ها نیز با همت وزیر شیعی او مزید الدین ابن علقمی صورت گرفت.

در عصر ایلخانان مغول، شیخ حسن ایلكانی، مؤسس سلسله شیعی جلایریان، در 740ق تعمیرات گسترده ای در آستان عسكریین انجام داد. شاه اسماعیل حرم و رواق ها را با فرش های ابریشمی فرش و قندیل های طلا و نقره به حرم تقدیم كرد و پس از انجام تعمیراتی در آستان، برای خادمان حرم حقوق و مستمری تعیین كرد. شاه سلطان حسین در 1106 ق حرم مطهر را بازسازی كرد و چهار صندوق برای مرقد دو امام، هم چنین نرجس خاتون و حكیمه خاتون قرار داد و ضریح زیبایی از فولاد ساخت و درهایی نفیس به سامراء فرستاد و زمین حرم را سنگ فرش كرد. نادرشاه در 1156 ق، تعمیراتی برحرم انجام داد و همسرش رضیه بیگم، دختر سلطان حسین صفوی، كاشی كاری های گنبد و صحن را بازسازی كرد.

مراحل بازسازی حرمین عسکریین (ع) پس از تخریب 

عملیات بازسازی حرم به دليل مخالفت‌هایی كه از سوی برخی گروه‎های غیر شیعی وجود داشت، با تاخير آغاز شد. ایران برای بازسازی این حرم اعلام آمادگی كرد؛ به دلیل اینکه گنبد حرم عسکریین در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده بود قرار بر این شد كه بازسازی حرم توسط كارشناسان اروپایی و زیر نظر یونسكو انجام شود؛ اما عمليات بازسازی به كندی صورت گرفت و سرانجام دولت عراق اين مسئولیت را به ستاد بازسازی عتبات عالیات در ایران واگذار كرد.

کار ساخت گنبد حرم در سال ۱۳۸۹ش کلید خورد. این گنبد که با مساحت یک هزار و ۲۰۰ متر مربع بزرگترین گنبد‌ در اعتاب مقدسه به شمار می‎آید در تابستان ۱۳۹۱ش با بیش از ۲۳ هزار خشت طلا، طلاکاری شد. به گفته برخی منابع، بازسازی حرمین عسکریین(ع) با مبلغی حدود یکصد میلیون دلار محقق شده است.

امنیت پایین منطقه سامرا مراحل بازسازی این حرم را بارها به تعویق انداخت که این امر با نارضایتی شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) همراه بود. از این رو، آیت‌الله سید علی سیستانی ساخت ضریح عسکریین (ع) را بر عهده گرفت و آن را به نماینده خود در ایران واگذار کرد.

کارگاه ساخت ضریح امامین عسکریین در سال۱۳۸۹ش در قم و زیر نظر سید جواد شهرستانی (نماینده آیت‌الله سیستانی در ایران) دایر شد. طراحی این ضریح را «سید مهدی علمدار» بر عهده داشت و طراح چوب و سازه‌های آن نیز «سید مهدی دیدار» بود. «سید محمد حسینی موحد» کار خطاطی این ضریح را برعهده داشته است. به گفته لاجوردی، مسئول پروژه ساخت ضریح امامین عسکریین، در این‌ پروژه ۴ هزار و ۵۰۰ کیلو نقره، ۷۰ کیلو طلا و ۱۱ هزار کیلو چوب ساج استفاده شده است. ساخت ضریح عسکریین در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید و در بهمن ۱۳۹۵ به سامرا منتقل شد و در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ش از آن رونمایی گردید.