به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از ارومیه، بانوی مترجم ارومیه ای در ادامه ترجمه های متنوع و موفق خود، این بار کتابی از زندگینامه هنرمند فقیدِ ارمنی «کاراپت خاچو» را به فارسی برگردانده است و معتقد است که ترجمه ارتباطی مستحکم میان ملت‌هایی که با زبان و فرهنگ یکدیگر آشنایی ندارند ایجاد می‌کند.
در این راستا گفتگویی با «سایمه خاکپور» از پیشگامان عرصه ترجمه در شهر ارومیه را بخوانید.
شبستان: ترجمه های متعدد از کتاب‌های مختلف ادبی به شما چه انگیزه‌ای می‌دهد؟
همانطور که می دانید آشنایی مخاطبان یک زبان با آثار ادبی بزرگ در زبان های دیگر به واسطه ترجمه اتفاق می افتد. مطالعه این آثار معمولا از این حیث که به خواننده در مورد ادبیات و فرهنگ زبان مبدأ وسعت دید می بخشد، شیرین و لذت بخش است و البته تأثیر قلم مترجم و مهارت او در انتقال مفاهیم کتاب زبان مبدأ، کمتر از خالق اثر نیست. ترجمه ارتباطی مستحکم میان ملت‌هایی که با زبان و فرهنگ یکدیگر آشنایی ندارند ایجاد می کند و برای من معرفی زبان و ادبیات کُردی به هموطنان غیر کُرد زبانم در درجه اول اهمیت قرار دارد.
شبستان: چرا کتاب صدسالگی یک فریاد را جهت ترجمه جدیدتان انتخاب کردید؟
صدسالگی یک فریاد زندگینامه هنرمند فقید ارمنی کاراپت خاچو می‌باشد که هر آنچه را که باید در تاریخ ثبت می شد و به نسل های بعدی انتقال می‌یافت را در خود گنجانده است. یعنی تاریخ، تاریخی که نوشته نشده، تاریخ شفاهی، تاریخی که با بیان آن، از فراموشی و نابودی نجات یافته و با مطرح کردن آن، دیگر به یک میراث ملی تبدیل شده است. کاراپت خاچو خود نیز دیگر جزئی از تاریخ شده است. او کسی است که قدرت آواره کننده گی و ویران کنندگی تاریخ را بهتر از هرکسی می داند. در کتاب صدسالگی یک فریاد، کاراپت خاچو سخن و ترانه هایی که با سرگذشت انسانی رقم خورده‌اند را با ابزارهای دنگبژی بازگو می نماید.
ارامنه و کُردها هموار در جوار هم می زیسته اند و پس از قتل‌عام بزرگ ارامنه، خانواده های بسیاری از کُردها به خانواده های آواره ارمنی کمک نمودند و گاها فرزندان آنان را به فرزندی قبول نمودند تا از کشته شد نشان جلوگیری کنند. کاراپت خاچو نیز خودش یکی از ارمنی هایی بود که کُردها به کمک او شتافتند و او نیز تا آخر عمرش با صدای دلنشینش ترانه های کُردی را در تاریخ این دو ملت ثبت نمود.
این کتاب ده‌ها قتل عام و آوارگی و تراژدی زندگی ارامنه و و کُردها را با تمام جزئیات در خود ثبت کرده است. می‌توان این کتاب را یکی از برگزیده‌ترین کتاب های تاریخ دانست.
شبستان: ویژگی‌های این کتاب چیست؟
پرداختن به هنر دنگ و دنگبژی و تاریخ آن و نحوه‌ی بازگویی وقایع از زبان دنگبژ که با مهارتی خاص وقایع تاریخی را با صدا و آوازی شیوا زنده نگاه داشته شده و در حافظه ها حک می گردد. حوادث بی شماری در ترانه های دنگبژی پنهان است که دنگبژ آنها را روایت می نماید. آنچه بیشتر اهمیت دارد این است که بیشتر تاریخ کُردها به صورت شفاهی و از طریق همین دنگبژها زنده نگه داشته شده است. بی‌شک کاراپت خاچو یکی از نامدارترین دنگبژهایی است که با سیستم سَر یا به بیانی دیگر صدای (حافظه) ترانه‌سرایی کرده است.
شبستان: بخشی از این کتاب را برای ما بازگو کنید؟
برای من همه بخش های این کتاب حتی کلمه به کلمه اش بسیار ارزشمند است، اینک می خواهم بخشی کوتاه از این کتاب را که دلم را به شدت به درد آورد، بازگو کنم:
95 سال است که به زبان کُردی آواز می‌خوانم. برای کُردها می خوانم. در سرزمین کُردها پدر و مادرم را به قتل رساندند. آنها را جلوی چشمان برادر و خواهرهایم به قتل رساندند. پس از آن هم در مراسم بزرگان عشیره‌های کُرد حضور داشتم و برای آنها سال‌های طولانی آواز خواندم. شیخ سعید برای کُردها قیام کرد. رُما رَش (دولت عثمانی) شیخ سعید و یارانش را به دار آویخت و نابودشان کرد، برادر من! برای همین هم درد و غصه‌های من زیاد شدند. در سن 25 سالگی، شبی به راه افتادم و به کردستان سوریه رفتم. در سوریه به دیدار کُردهای آنجا رفتم. در شهر قامشلو و حَسَکه ماندم. پسرم سِروپ در آنجا به دنیا آمد. در آنجا هم با کُردها رفیق شدم. با دنگبژهای آن منطقه دوست شدم. اکنون 56 سال است که به ایروان آمده‌ام. باز هم برای کُردها و به زبان کُردی می‌خوانم. من در ایروان هستم ولی روح و فکر و دلم آنجاست، رفیق! همانطور که می‌بینی هرچند زبان مادری من ارمنی است، ولی نمی‌توانم به درستی این زبان را حرف بزنم. من ارمنی هستم، ولی یاران و همراهان من کُرد هستند.
.jpg)
نظر شما