خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: در آموزش‌های اسلامی تاکيد فراوان در مورد کسب دانش و ارتقای سطح بينش افراد به عمل آمده است. بديهی است کسانی که برپايه چنين آموزش‌هایی تربيت یافته‌اند، شخصيتی متعادل و بالنده دارند و از اراده‌ای قوی، منطقی درست، نيتی پاک، قلبی سرشار از مهر و دوستی نسبت به ديگران برخوردارند و اين همان چيزی است که بهداشت روانی فرزند را تضمین می کند و در روان‌شناسی از آن تعبير به «شخصيت بهنجار» می‌کنند.
یکی از عوامل فردی در بهداشت روانی فرزند «پرورش ایمان» است که در آموزه‌های اسلامی ما خیلی تاکید شده است. پرورش ايمان و اخلاق پسنديده، يکی از حقوق فرزندان، در آئين اسلام است و در اين باره روايات بسياری رسيده است. حضرت امام سجاد (علیه السلام) در ضمن حقوق فرزند فرموده است: «وَ اَنَّکَ مَسئولٌ عمّا وَلَّيتَهُ بِه مِن حُسن الأدَبِ والدَّلالَـﺔ عَلي رَبِّه؛ پدر، در حکومتی که به فرزند دارد مسئول است که وی را مودّب و با اخلاق پسنديده پرورش دهد و او را به خداوند بزرگ راهنمایی کند.»[1]
مبانی ايمانی و تعاليم اسلامی برای فرزندان، به اندازه‌ای مورد توجه پیامبراکرم (صلی الله علیه و اله) بوده که صريحاً از پدران و مادرانی که به تربيت دينی فرزندان خود بی‌اعتنا هستند برائت و دوری جسته است. کما اینکه در منابع روایی نقل شده است: رسول اکرم (صلی الله علیه و اله) به بعضی از فرزندان نظر افکند و فرمود: وای به فرزندان آخرالزمان، از روش ناپسند پدرانشان. عرض شد يا رسول الله، از پدران مشرک؟ فرمود: نه، از پدران مسلمان که به فرزندان خود، هيچ يک از فرائض دينی را نمی‌آموزند و به ناچيزی از امور مادی درباره‌ی آنان قانع هستند. من از اين مردم بی‌زارم و آنان نيز از من بی‌زار. [2]
کودکانی که از اول با ايمان به خدا تربيت می‌شوند اراده‌ای قوی و روانی نيرومند دارند، از دوران کودکی رشيد و با شهامت هستند و نتايج درخشان ايمان از خلال گفتار و رفتارشان به خوبی مشهود است. روان فرزند، برای پذيرش تعاليم ايمانی و اخلاقی مانند زمين مستعدّی است که هر بذری را در خود می‌پرورد. پدران و مادران، موظفند در پروش ايمان و اخلاق کودک، تسريع کنند و کمترين فرصت را به رايگان، از دست ندهند.
امام صادق (علیه السلام) فرموده‌اند: «بادِروُا أولادَکُم بِالحَديث قَبلَ أن يسبَقِکُم إلَيهم مُرجِئَـﺔُ؛ احاديث اسلامی را به فرزندان خود هرچه زودتر بياموزيد، قبل از آنکه مخالفين بر شما سبقت بگيرند و دل‌های فرزندان شما را با سخنان نادرست خويش اشغال نمايند.»[3]
اسلام از طرفی پدران و مادران را مکلف نموده است که فرزندان را به خدا متوجه کنند و به آنان خداپرستی و تعاليم دينی را بياموزند و از طرف ديگر دستور داده است کودکان را به نماز و عبادات تمرينی وا دارند. امام باقر(علیه السلام) در حديث مفصلی وظائف اولياء فرزندان را در تربيت‌های ايمانی فرزندان در سنين مختلف بيان فرموده است: در سه سالگی کلمه توحيد (لااله‌الاالله) را به کودک بياموزند، در چهارسالگی (محمدرسول‌الله) را به او ياد بدهند، در پنج سالگی رويش را به قبله متوجه کنند و به او بگويند که سر به سجده بگذارد. در شش سالگی کامل رکوع و سجده‌ی صحيح را به او بياموزند، و در هفت سالگی به فرزند بگويند دست و رويت را بشوی و نماز بگذار.[4]
عبادات تمرينی فرزند، دعا و نيايش وی در پيشگاه خداوند، اثر درخشانی در روان او می‌گذارد. ممکن است فرزند الفاظ و عبارات نماز را نفهمد ولی معنی توجه به خدا، راز و نياز با خدا، استمداد از خدا را در عالم کودکی خود درک می‌کند. دلش به خداوند و رحمت نامحدود او مطمئن می‌شود، در باطن خويش، تکيه‌گاهی برای خود حس می‌کند، آن حالت اميدواری و اطمينان، آن توجه به قدرت نامحدود الهی، بزرگترين سرمايه‌ی سعادت در تمام دوران زندگی او خواهد بود، در مواقع سخت، در پيشامدهای ناگوار، می‌تواند از آن نيروی نهانی استفاده کند، به آن متکی و مطمئن باشد و در حوادثی سخت و تلخ با خاطری آرام شخصيت خود را حفظ کند.
نویسنده: حجت الاسلام مصطفی پورصدوقی، کارشناس سطوح عالی حوزه علمیه قم
پی‌نوشت‌ها
[1]. حسن بن علی بن شعبه، تحف العقول ص263.
[2]. محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج2، ص625.
[3]. محمد بن یعقوب، کلینی، اصول کافي ج6- ص47.
[4]. حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص115.
نظر شما